و حاصل كلام آنكه اسم و لقب هردو مفرد محض باشند يعنى نه هريك بتنهائى مركّب اضاف بوده و نه ساير انحاء تركيب در آنها باشد.

شارح گويد:

و جواب اضافه اوّلى به دوّمى در صورت مذكور رأى اهل بصره مى‌باشد مانند: هذا سعيد كرز.

شاهد در اضافه شدن سعيد است به كرز و تقدير كلام چنين است:

هذا سعيد المسمّى بكرز.

چنانچه شرح آن در باب اضافه خواهد آمد و جهت اين تقديرى را كه در اين عبارت فرض نموديم بطور مفصّل در آن باب خواهيم گفت.

و اهل كوفه اجازه داده‌اند كه در همين صورت دوّمى را تابع براى اوّلى آورد و مصنّف نيز در كتاب تسهيل و كافيه همين رأى را اختيار نموده است.

البتّه معلوم و روشن است كه جواز اضافه بنابر عقيده اهل بصره در صورتى است كه مانعى از آن وجود نداشته باشد مثلا اوّلى با الف و لام نباشد چه آنكه در اينصورت همچون هذا الحارث كرز اضافه معرّف بال به خالى از آن جايز نيست.

سپس مصنّف مى‌گويد:

و اگر لقب و اسم مفرد نباشند حكم آنستكه دوّمى را بايد تابع اوّل قرار داد:

شارح گويد:

مفرد نبودن اسم و لقب باين استكه هردو مركّب بوده همچون: عبد اللّه زين العابدين كه اوّل و دوّم هردو مركّب اضافى هستند يا اوّل مركّب و دوّم مفرد باشد مانند: عبد اللّه كرز و يا بعكس باشد نظير: زيد انف النّاقة.

و بهرتقدير در تمام اينصور لازم است دوّمى را از حيث اعراب تابع اوّل‌