قوله: جاز حذفها: ضمير در « حذفها » به نون متّصل بافعال خمسه راجع است.
قوله: و ادغامها فى نون الوقاية: ضمير در « ادغامها » به نون متّصل بافعال خمسه عود مىكند.
قوله: و الفكّ: يعنى فكّ از ادغام.
متن: «47»
فالاوّل الاعراب فيه قدّرا
جميعه و هو الّذى قد قصّرا
تجزيه و تركيب
فالاوّل: مبتداء اوّل.
الاعراب: مبتداء ثانى.
فيه: جارّ و مجرور، متعلّق است به « قدّر ».
قدّرا: بصيغه ماضى مجهول، و الف آن اطلاقى است، خبر براى « الاعراب » و جمله « الاعراب فيه قدّر» خبر است براى « الاوّل ».
جميعه: مضاف و مضاف اليه، مؤكّد است براى « الاعراب ».
و: حاليّه.
هو: مبتداء.
الّذى: موصول، خبر.
قد قصّرا: بصيغه ماضى مجهول، صله و عائد براى « الّذىّ » و الف آن اطلاقى است.
ترجمه:
پس تمام اقسام اعراب در اوّلى مقدّر بوده و بنام مقصور خوانده مىشود.
شرح عربى:
فالاوّل، و هو الّذىّ كالمصطفى فى كون آخره الفا لازمة، الاعراب فيه