ترجمه و شرح:

تتمّه باب معرب و مبنى‌

شارح گويد:

در موردى كه به نون عوض رفع در افعال پنجگانه، نون وقايه متّصل شود سه وجه در آن جايز است:

الف: حذف نون رفعى از باب تخفيف.

ب: ادغامش در نون وقايه.

ج: فكّ آن از نون وقايه.

و كلمه « تأمرونى » در آيه شريفه (64) از سوره زمر كه مى‌فرمايد:

قل افغير اللّه تأمرونى اعبد ايّها الجاهلون.

بهرسه وجه قرائت شده است.

و گاهى بدون اينكه ناصب و جازم در كلام باشد نون مزبور را حذف مى‌كنند مانند آنچه در كلام شاعر آمده:

يعنى: شب را بروز مى‌آورم در حاليكه طول شب را بسير مشغولم و تو اى زن نيز شب را سحر مى‌كنى در حاليكه صورتت را بعنبر و مشك پاكيزه مى‌مالى.

شاهد در « تبيتى » و « تدلكى » است كه بدون جازم و ناصب نونشان حذف شده است.

مصنّف گويد:

اسمائى را كه مانند مصطفى و مرتقى هستند بنام معتلّ بخوان.

شارح گويد:

مقصود اينستكه اسماء معرب و متمكّنى را كه آخرشان الف بوده همچون مصطفى يا ياء مى‌باشد مانند مرتقي بنام معتلّ خوانده مى‌شوند.

قوله: اذا اتّصل بهذه النّون: مقصود نونى است كه بافعال خمسه متّصل مى‌شود.

قوله: نون الوقاية: شرح آن در كتب صرفى آمده است.