احكام « حال » و « ذو الحال»

1. ذو الحال در بيشتر موارد معرفه است.

تذكر: در باب مبتدا و خبر گفته شد كه هرنكره‌اى نمى‌تواند مبتدا واقع شود، بلكه نكره بايد به گونه‌اى باشد كه خبر آن فايده داشته باشد. اين مطلب در باب ذو الحال نيز صادق است؛ يعنى نكره‌اى ذو الحال واقع مى‌شود كه صلاحيت مبتدا واقع شدن را داشته باشد. بنابراين، جمله « قدم رجل ضاحكا» به دليل اين‌كه « رجل »، يعنى ذو الحال، صلاحيت مبتدا واقع شدن را ندارد، نادرست است. (همان طورى كه اگر « رجل » مبتدا قرار مى‌گرفت، مثل « رجل ضاحك»، جمله نادرست مى‌شد).

2. « حال » در بيشتر موارد نكره است.

تمرين‌

در عبارات زير، حال، صاحب حال و عامل آنها را مشخص كنيد.

1. وَ لا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحاً .... [1]

2. ... خُلِقَ الْإِنْسانُ ضَعِيفاً. [2]

3. فَرَجَعَ مُوسى‌ إِلى‌ قَوْمِهِ غَضْبانَ أَسِفاً .... [3]

[1] . اسراء، آيه 37.

[2] . نسا، آيه 28.

[3] . طه، آيه 86.