به كلماتى مانند « فرحا » و « قياما » كه حدث ماقبل خود را تأكيد مى‌كنند، « مفعول مطلق» از نوع « مفعول مطلق تأكيدى» مى‌گويند.

حال به عبارات زير توجّه كنيد:

1. إصبر صبرا جميلا؛

2. قرأت الكتاب قرائتين.

چه فرقى بين مصدرهاى اين دسته از عبارات با دسته اوّل وجود دارد؟

در عبارت «1»، « صبرا جميلا» با حدث موجود در « اصبر » ( يعنى « صبر ») فرق دارد و آن اين است كه « نوعى » از صبر را بيان مى‌كند. (صبرى زيبا)

در عبارت «2»، « قرائتين » علاوه بر معناى مصدرى موجود در « قرأت »، « تعداد » معناى مصدرى را نيز مى‌رساند. ( « قرائتين » به معناى دو بار قرائت است)

به « صبرا جميلا» كه نوع خاصى از حدث ماقبل خود را بيان مى‌كند « مفعول مطلق» از نوع « مفعول مطلق نوعى» گويند و به « قرائتين » كه تعداد حدث واقع شده را بيان مى‌كند « مفعول مطلق» از نوع « مفعول مطلق عددى» گويند.

به‌طور خلاصه، مفعول مطلق: اسم منصوبى است كه براى تأكيد يا بيان نوع يا عدد حدث ماقبل خود آورده مى‌شود.

اعراب مفعول مطلق و عامل آن‌

مفعول مطلق از نظر اعراب منصوب است و عامل آن، فعلى است كه مفعول مطلق جهت تأكيد يا توضيح آن آمده است. در مثال‌هاى گذشته عامل نصب مفعول مطلق، به ترتيب « فرحت » و « قممت » و « اصبر » و « قرأت » بود.

بيان يك نكته در مورد مفعول مطلق:

در مثال‌هاى گذشته مفعول مطلق از نوع مصدر بود، ولى بايد توجّه كرد كه گاهى كلمات ديگر « همان فايده» را مى‌رسانند؛ مانند: « ضربت شديدا»

در اين مثال، « شديدا » نوع « ضرب » و به عبارت ديگر: نوع حدث را بيان مى‌كند و گويى متكلم چنين گفته است: « ضربت ضربا شديدا».