خواجه نصير طوسى به بعضى از بيانات فخر رازى كه در باب عصمت انبياء آورده ايرادهائى دارد از جمله اينكه مى‌گويد: «فخر رازى دليل اوّل خود را بر عصمت انبياء از گناهان كبيره چنين يادآور شد: مقام انبياء كه عالى‌تر از ساير مردم است اگر گناه كنند گناهشان عظيمتر خواهد بود. در صورتى كه چنين نيست و بايد گفت انبياء چون بقبح گناه علم و آگاهى بيشترى دارند ازاين‌رو اگر مرتكب گناه شوند گناهشان عظيمتر خواهد بود. ديگر آنكه حدّ «محصن» كه سنگسار است به اين علت است كه مستغنى از زنا بوده است نه براى اينكه مقام او عالى‌تر بوده است و باز آنچه فخر رازى مى‌گويد كه «اطاعت از پيغمبر واجب است و اگر گناه كبيره كند پيروى از او حرام مى‌شود و جمع ميان واجب و حرام هم ممكن نيست پس بايد پيغمبر گناه نكند» اين تبين بر عدم ارتكاب انبياء از گناه كبيره فقط نيست بلكه عدم ارتكاب آنها از گناه صغيره را نيز شامل مى‌گردد همچنين اين كلام فخر رازى كه «اشتباه منهىّ بمباح ممكن است سبب ارتكاب انبياء بگناه شود» درست نيست چون لازم مى‌آيد جاهل بمنهيّات باشند در صورتى كه انبياء جهل به احكام ندارند. بعلاوه پيروى از انبياء واجب است چنانچه در قرآن است «آنكس كه با پيغمبر مخالفت كند و غير راه مؤمنان را در پيش گيرد آنچه را كه دوست دارد به او مى‌رسانيم و او را به آتش درمى‌افكنيم»[1]. كسى كه منهىّ را بمباح اشتباه كند چگونه مى‌توان از او پيروى نمود»[2].

چنانچه گذشت به اعتقاد فخر رازى گناه از روى سهو بر انبياء جايز است امّا خواجه آن را مردود مى‌داند و كلامش در «تجريد الكلام» چنين است «چنانچه انبياء بسهو مرتكب گناه شوند ديگر عمل آنها حجّت نخواهد بود و پيروى از آنها هم ديگر واجب نخواهد بود و هوش و درايت آنها بايد در حدّى باشد كه فريب نخورند، سهو هم نبايد بكنند وگرنه از آنان پيروى نخواهند

بقيه پاورقى از صفحه قبل- على فساد ذلك و من النّاس من يجوّز هذا الحكم فى الأئمّة و قال كما لا يجوز كون الرسول كافرا قبل البعثه لا يجوز ايضا أن يكون الأمام كافرا قبل الأمامة و لذلك يقدحون فى امامة الشيخين ...

و أمّا هل يجوز فعل الكبيرة على الأنبياء قبل البعثة ...- فخر رازى- محصّل- صفحه 160 و 161- و معالم اصول الدين- حاشيه محصل- صفحه 108.

[1] ... وَ يَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ ما تَوَلَّى وَ نُصْلِهِ جَهَنَّمَ ...- سوره 4- آيه 115.

[2] اقول لو قال الأنبياء عليهم الصلوة و السلام اكثر علما بقبح الفواحش و اوفر اقبالا على الأمور الألهيّه فيكون صدور الذنب عنهم افحش لكان اقرب و المحصن يرجم لا لشرفه بل لأستغنائه عن الزّنا بخلاف غيره ... و ما قال لواتى بالكبيرة لوجب علينا الأقتداء به فيها كقوله تعالى‌فَاتَّبِعُونِي ...* هذا الدّليل لا يختصّ بالكبيرة فى الصّغيرة ايضا قائم ... و ايضا اشتباه المنهىّ بالمباح لا يجوز عليهم لأنّه يدلّ على جهلهم بالمنهيّات و الجاهل بها ... خواجه نصير الدين طوسى- تلخيص المحصّل- حاشيه محصّل- انتشارات حسينيّه- مصر 1323 ه- صفحه 160.