بررسي و داوري در مسايل اختلافي ميان دو فيلسوف اسلامي - حسنی، حسن

اسم الکتاب : بررسي و داوري در مسايل اختلافي ميان دو فيلسوف اسلامي المؤلف : حسنی، حسن الجزء : 1 صفحة : 305

مقدمه	1
1 - خواجه نصير الدين طوسى	1
2 - امام فخر رازى	2
3 - معرفى روش بكار رفته در كتاب حاضر با تلخيص دو مسئله	3
1 - دلالت التزام	3
2 - اختلاف خواجه و فخر رازى در تعريف جسم	5
4 - نگرشى كوتاه به محتواى كتاب	6
آراء خاصه فخر رازى	7
نظرات خاصه خواجه	11
5 - انگيزه فخر رازى در تشكيك بر مقالات بو على	12
6 - انگيزه خواجه در پاسخ به اعتراضات فخر رازى	15
7 - تبيينى بر اختلاف آراء خواجه طوسى	15
8 -« سابقه تاريخى داورى»	18
در فلسفه و كلام	18
در هيئت	19
در تفقه دين	19
در صوفيه و متشرعه	19
در فقر و غنى	19
در زبان فارسى و تركى	19
درباره شاعران	19
در اصول فقه	19
در حجاب	20
در خبر و روايت	20
بخش اول در منطق	21
« ماهيت فكر» و در آن يك مسئله است	21
اختلاف خواجه با فخر رازى در فرق ميان فكر و حدس	21
بو على در«اشارات» در فرق ميان فكر و حدس چنين مى‌گويد	21
فخر رازى در شرح عبارت بو على استنباط خود را چنين بيان مى‌كند	22
« نتيجه و بحث»	23
در دلالت لفظ و در آن يك مسئله است	24
اعتراض فخر رازى به دلالت التزام و جواب خواجه به آن	24
« نتيجه بحث»	25
حكيم سبزوارى در«شرح منظومه منطق» خود آورده است	25
در فصل«از كليات خمس»، در آن يك مسئله است	26
اعتراض فخر رازى بر بو على در تعريف«فصل» و جواب خواجه به آن	26
« نتيجه بحث»	27
در«حد» و«رسم» و در آن دو مسئله است	29
مسئله اول اعتراض فخر رازى بر تعريف بو على از حد و جواب خواجه به آن	29
« نتيجه بحث»	30
مسئله دوم اعتراض خواجه بر فخر رازى در تعريف«رسم»	32
اعتراض خواجه بر اين كلام فخر رازى اين است كه	32
« نتيجه بحث»	33
در قضايا و در آن چهار مسئله است	34
مسئله اول اعتراض خواجه بر بيان فخر رازى در بودن مهمله در قوه جزئيه	34
« نتيجه بحث»	35
مسئله دوم اختلاف خواجه و فخر رازى در فرق ميان محصله و معدوله	36
« نتيجه بحث»	37
مسئله سوم اختلاف خواجه با فخر رازى در«شبه محمول»	39
بو على در«اشارات» در بيان ماده قضيه مى‌گويد	39
خواجه در شرح منطق اشارات، در اين مورد چنين مى‌گويد	39
« نتيجه بحث»	40
مسئله چهارم اختلاف خواجه و فخر رازى، در احتياج به ذكر رابطه در قضيه‌اى كه محمول آن مشتق باشد	41
بو على در منطق اشارات درباره قضيه مى‌گويد	41
خواجه در جواب اين اعتراض مى‌گويد	41
« نتيجه بحث»	42
در«متناقضان» و در آن يك مسئله است	43
اعتراض فخر رازى بر شرطيت وحدات هشتگانه در تناقض و جواب خواجه از آن	43
بو على در«منطق اشارات» در مورد تناقض مى‌گويد	43
اعتراض فخر رازى بر اين كلام بو على اين است كه	43
خواجه در جواب به اين اعتراض چنين مى‌گويد	44
« نتيجه بحث»	45
در«عكس» قضايا، در آن دو مسئله است	46
مسئله اول تشكيك فخر رازى بر تعريف عكس مستوى و جواب خواجه به آن	46
« نتيجه بحث»	47
مسئله دوم اعتراض فخر رازى بر قول بو على در عدم انعكاس سالبه كليه و جواب خواجه به آن	48
« نتيجه بحث»	49
« در قياس»	50
تشكيك فخر رازى بر لزوم تكرار حد وسط در قياس و جواب خواجه به آن	50
بو على در«اشارات» در تعريف قياس اقترانى چنين مى‌گويد	50
اعتراض فخر رازى بر اين تعريف اين است كه	50
خواجه در جواب به اين اعتراض مى‌گويد	50
« نتيجه بحث»	51
بو على در«منطق اشارات» در فصل مربوط به قياس مى‌گويد	52
در پايان بخش منطق، چند مسئله از نظريات خاصه خواجه را در منطق، بطور جداگانه مى‌آوريم	53
1 - به اعتقاد خواجه«منطق» علم است	53
2 - به اعتقاد خواجه، دلالت لفظ بر معنى، تابع قصد و اراده است	53
3 - به اعتقاد خواجه، تعريف مركب از جنس و فصل اگر برخلاف ترتيب طبيعى باشد، رسم است، نه حد	54
خواجه در«منطق التجريد» درباره تعريف برسم مى‌گويد	54
4 - به اعتقاد خواجه، در عكس مستوى، بقاء صدق فقط، در صحت عكس، كافى است و شرط بقاء كذب لازم نيست	55
خواجه در«شرح منطق اشارات» مى‌گويد	55
فصل اول در جسم است	57
اعتراض فخر رازى بر تعريف جسم طبيعى و جواب خواجه به آن	57
فخر رازى در«شرح اشارات» خود، درباره جسم مى‌گويد	57
« نتيجه بحث»	58
تشكيك فخر رازى بر استدلال بو على بوجود هيولى و جواب خواجه به آن	61
بو على در«اشارات»، دليل فصل و وصل را در اثبات هيولى چنين بيان مى‌كند	61
خواجه به اين اعتراض فخر رازى چنين جواب مى‌گويد	62
« نتيجه بحث»	62
استدلال فخر رازى بر ابطال هيولى و جواب خواجه به آن	64
فخر رازى در«شرح اشارات» در ابطال هيولى، چنين مى‌گويد	64
خواجه در جواب اين دليل كه فخر رازى در ابطال هيولى آورده چنين مى‌گويد	64
« نتيجه بحث»	65
اعتراض فخر رازى بر بيان بو على از دليل فصل و وصل، و جواب خواجه به آن	69
فخر رازى در اعتراض بر اين كلام بو على چنين مى‌گويد	69
« نتيجه بحث»	70
تشكيك فخر رازى بر دليل بو على در امتناع انفكاك هيولى از صورت جسميه و جواب خواجه به آن	72
خواجه در پاسخ اين اعتراض مى‌گويد	73
« نتيجه بحث»	73
اختلاف خواجه و فخر رازى در كيفيت تشخص هيولى و صورت	75
فخر رازى در«شرح اشارات» خود مى‌گويد	75
« نتيجه بحث»	76
در تأييد نظر خواجه سه مطلب را يادآورى مى‌نماييم	77
تشكيك فخر رازى در وجود صورت نوعيه و جواب خواجه به آن	78
بو على در«اشارات» در اثبات وجود صورت نوعيه، چنين مى‌گويد	78
خواجه در جواب اين اعتراض چنين مى‌گويد	79
فخر رازى در اعتراض دوم خود بر وجود صورت نوعيه مى‌گويد	79
خواجه در جواب اين اعتراض مى‌گويد	80
« نتيجه بحث»	81
استدلال فخر رازى بر اثبات خلاء و جواب خواجه به آن	84
« نتيجه بحث»	85
اعتراض فخر رازى بر بو على در«ممتنع بودن اجتماع ميل دورى و مستقيم» در جسم واحد و جواب خواجه به آن	87
« نتيجه بحث»	88
تشكيك فخر رازى بر استدلال بو على كه جسم فاقد ميل طبيعى قابل حركت قسرى نيست و جواب خواجه به آن	90
بو على در«اشارات» مى‌گويد	90
خواجه به اين اعتراض چنين جواب مى‌دهد	90
فخر رازى اعتراض ديگرى مى‌نمايد به اين بيان	91
جواب خواجه از اين اعتراض اين است كه	91
« نتيجه بحث»	92
تشكيك فخر رازى بر دليل بو على در اثبات وجود«زمان» و جواب خواجه به آن	94
بو على در«اشارات» در بيان اثبات وجود زمان چنين مى‌گويد	94
خواجه به اين اعتراض بر دليل وجود زمان چنين پاسخ مى‌دهد	95
فخر رازى اعتراض خود را به بيان ديگر چنين طرح مى‌كند	95
پاسخ خواجه از اين اشكال اين است	96
« نتيجه بحث»	97
دليل فخر رازى در المباحث المشرقيه چنين است	97
فصل دوم از بخش دوم در نفس است	99
اعتراض فخر رازى بر دليل بو على در اثبات نفس و جواب خواجه به آن	99
بو على در«اشارات» در اثبات نفس مى‌گويد	99
فخر رازى مى‌گويد	100
فخر رازى اعتراض ديگر خود را چنين طرح مى‌كند	100
« نتيجه بحث»	101
اختلاف خواجه با فخر رازى در كيفيت تقدم قوه مدركه بر محركه	103
بو على در اشارات مى‌گويد	103
فخر رازى مى‌گويد	103
« نتيجه بحث»	104
اختلاف خواجه و فخر رازى در معنى علم و ادراك	106
بو على در اشارات مى‌گويد	106
فخر رازى در اعتراض بر بو على مى‌گويد	107
خواجه در جواب اين اعتراض مى‌گويد	108
خواجه در بى‌اساسى اين اعتراض مى‌گويد	109
فخر رازى در اعتراض ديگر خود مى‌گويد	110
خواجه جواب مى‌دهد كه	110
فخر رازى مى‌گويد	110
خواجه جواب مى‌دهد كه	111
فخر رازى اعتراض ديگرى مى‌نمايد و مى‌گويد	111
« نتيجه بحث»	113
تشكيك فخر رازى بر تجرد و كليت ادراك عقلى و جواب خواجه به آن	119
بو على در«اشارات» در بيان ادراك عقلى چنين مى‌گويد	119
« نتيجه بحث»	121
اعتراض فخر رازى بر دليل بو على بوجود حس مشترك و جواب خواجه به آن	124
بو على در«اشارات» در اثبات حس مشترك مى‌گويد	124
فخر رازى در اعتراض خود بر اين كلام بو على مى‌گويد	124
خواجه از اين اعتراض فخر رازى چنين جواب مى‌دهد	125
« نتيجه بحث»	125
تشكيك فخر رازى در فرق ميان حس مشترك و خيال و جواب خواجه به آن	127
فخر رازى در اعتراض بر وجود قوه خيال چنين مى‌گويد	127
« نتيجه بحث»	129
تشكيك فخر رازى در وجود قوه واهمه و جواب خواجه به آن	131
كلام بو على در«اشارات» در اثبات وجود«قوه واهمه» چنين است	131
فخر رازى در شرح اشارات مى‌گويد	131
خواجه در جواب اين اعتراض چنين مى‌گويد	132
« نتيجه بحث»	132
اعتراض فخر رازى در وجود قوه متصرفه و جواب خواجه به آن	134
فخر رازى در اعتراض بر كلام بو على در وجود قوه متصرفه مى‌گويد	134
خواجه چنين جواب مى‌گويد	134
« نتيجه بحث»	135
استدلال فخر رازى در ابطال قواى باطنى و جواب خواجه به آن	137
فخر رازى در شرح اشارات مى‌گويد	137
خواجه در رد اين نظريه فخر رازى مى‌گويد	138
« نتيجه بحث»	138
فخر رازى در تفسير خود بر اين كلام بو على مى‌گويد	139
تشكيك فخر رازى بر استدلال بو على در تجرد نفس و جواب خواجه به آن	141
بو على در«اشارات» در بيان تجرد«نفس ناطقه» مى‌گويد	141
فخر رازى بر اين دليل تجرد نفس چند اعتراض دارد	142
خواجه در جواب اين اعتراض بر تجرد نفس مى‌گويد	142
فخر رازى در اعتراض ديگر خود بر دليل تجرد«نفس» مى‌گويد	143
خواجه در جواب اين اعتراض مى‌گويد	143
فخر رازى در اعتراض ديگر خود بر تجرد«نفس» چنين مى‌گويد	143
خواجه از اين اعتراض چنين پاسخ مى‌دهد	144
« نتيجه بحث»	145
اختلاف خواجه با فخر رازى در«شرطيت قائم بذات» براى اين قضيه كه«هر معقولى عاقل» است	147
اعتراض فخر رازى بر اين كلام چنين است	147
جواب خواجه بر اين اعتراض اين است كه	148
فخر رازى در اعتراض ديگر خود مى‌گويد	148
خواجه در جواب مى‌گويد	149
« نتيجه بحث»	149
اعتراض فخر رازى بر بو على در وجود اراده جزئى براى فلك و جواب خواجه به آن	151
بو على در«اشارات» در بيان وجود اراده جزئى در فلك مى‌گويد	151
فخر رازى در شرح اشارات مى‌گويد	151
خواجه جواب مى‌دهد كه	152
خواجه در جواب مى‌گويد	152
اعتراض ديگر فخر رازى اين است كه	153
خواجه در جواب مى‌گويد	154
فخر رازى مى‌گويد	154
خواجه جواب مى‌دهد كه	155
فخر رازى در اعتراض ديگر خود مى‌گويد	155
خواجه در جواب به اين اعتراض چنين مى‌گويد	155
« نتيجه بحث»	156
فخر رازى در محصل هم تصريح مى‌كند كه	157
اعتراض فخر رازى بر دليل بو على به اينكه تعقل عاقله ذاتى او است نه بقوه جسمانى و جواب خواجه به آن	159
بو على در«اشارات» بر اينكه تعقل، ذاتى نفس است، چنين مى‌گويد	159
جواب خواجه از اين اعتراض چنين است	160
« نتيجه بحث»	161
اعتراض فخر رازى بر دليل ديگر بو على به اينكه تعقل نفس، جسمانى نيست و جواب خواجه به آن	162
دليل بو على در«اشارات» چنين است	162
خواجه در جواب از اين اعتراض مى‌گويد	163
« نتيجه بحث»	165
اعتراض فخر رازى بر بو على در بقاء نفس، پس از فناء بدن و جواب خواجه به آن	167
بيان بو على در«اشارات» در بقاء نفس، پس از فناء بدن چنين است	167
اعتراضات فخر رازى بر اين كلام بو على در بقاء نفس چنين است	167
خواجه به اين اعتراض چنين پاسخ مى‌دهد	168
اعتراض دوم فخر رازى بر بقاء نفس پس از فناء بدن اين است	168
خواجه در جواب اين اعتراض مى‌گويد	169
خواجه در جواب اين اعتراض مى‌گويد	169
« نتيجه بحث»	170
اعتراض فخر رازى بر بيان بو على در اثبات حدوث ذاتى و جواب خواجه به آن	174
فخر رازى اعتراضش بر اين كلام چنين است	174
خواجه در جواب اين اعتراض مى‌گويد	175
« نتيجه بحث»	176
اعتراض فخر رازى بر بو على در بيان احتياج حادث بفاعل در وجود، نه در حدوث فقط و جواب خواجه به آن	178
بو على در بيان اينكه«عالم» در بقاء هم نياز بفاعل دارد در«اشارات» مى‌گويد	178
فخر رازى اعتراضش بر اين كلام چنين است	179
« نتيجه بحث»	181
اعتراض فخر رازى بر بو على در وجود تقدم على و جواب خواجه به آن	183
بو على در«اشارات» در بيان بعضى از اقسام تأخر چنين مى‌گويد	183
اعتراض فخر رازى بر اين كلام بو على چنين است	183
« نتيجه بحث»	185
اعتراض فخر رازى بر بو على در وجود«غايت» براى قواى طبيعى و جواب خواجه به آن	186
بو على در«اشارات» در بيان بعضى از احكام علت غائى چنين مى‌گويد	186
فخر رازى در«شرح اشارات» مى‌گويد	186
« نتيجه بحث»	187
اعتراض فخر رازى بر بيان بو على در صدور كثير از واحد تعالى و جواب خواجه به آن	189
بو على در«اشارات» در بيان صدور عقل و فلك از عقل اول و صدور كثراتى از عقول و افلاك بواسطه عقول چنين مى‌گويد	189
فخر رازى، اعتراضش بر اين كلام بو على چنين است	189
خواجه در جواب اعتراض وارده بر بو على چنين مى‌گويد	190
خواجه در پاسخ به اين اعتراض مى‌گويد	193
فخر رازى مى‌گويد	193
خواجه جواب مى‌دهد	193
خواجه در جواب مى‌گويد	194
« نتيجه بحث»	195
در مورد ديگر نيز مى‌گويد	196
اعتراض فخر رازى بر بيان بو على در كثرت عقول و جواب خواجه به آن	197
« نتيجه بحث»	199
اعتراض فخر رازى بر بو على در اثبات عقل از طريق حركت نامتناهى افلاك و جواب خواجه به آن	201
دليل بو على در«اشارات» در اثبات«عقل مفارق» از طريق حركت نامتناهى افلاك چنين است	201
جواب خواجه به اين اعتراض فخر رازى چنين است	202
« نتيجه بحث»	203
اعتراض فخر رازى بر دليل بو على در اثبات عقل از راه امتناع عليت جسمى بر جسم ديگر و جواب خواجه به آن	207
بيان بو على در«اشارات» در اينكه هيچ فلكى علت فلك ديگر نيست چنين است	207
اعتراض فخر رازى بر اين كلام بو على چنين است	207
خواجه در جواب به اين اعتراض فخر رازى مى‌گويد	208
« نتيجه بحث»	208
تشكيك فخر رازى در صدور صور عنصرى از عقل فعال و جواب خواجه به آن	210
خواجه به اين اعتراض فخر رازى چنين جواب مى‌گويد	211
« نتيجه بحث»	213
اعتراض فخر رازى بر دليل بو على در اثبات«قاعده الواحد» و جواب خواجه به آن	216
بو على در«اشارات» در بيان قاعده الواحد چنين مى‌گويد	216
فخر رازى اعتراضش بر دليل قاعده الواحد چنين است	216
خواجه نصير طوسى به اين اعتراض فخر رازى چنين جواب مى‌دهد	217
« نتيجه بحث»	218
قطب رازى هم جواب خواجه را نپسنديده است و مى‌گويد	219
اعتراض فخر رازى بر بو على در نفى تسلسل در اثبات واجب الوجود و جواب خواجه به آن	222
بو على در«اشارات» در فقره‌اى از كلام خود در اثبات واجب الوجود مى‌گويد	222
خواجه از اين اعتراض چنين جواب مى‌گويد	223
« نتيجه بحث»	223
اعتراض فخر رازى بر بو على در عدم زيادى وجود واجب تعالى بر ماهيت او و جواب خواجه به آن	225
بو على در«اشارات» در فقره‌اى از كلام خود كه در مقدمه‌اى از توحيد واجب تعالى است مى‌گويد	225
خواجه در جواب مى‌گويد	227
2 - فخر رازى مى‌گويد	227
خواجه طوسى در جواب اين اعتراض مى‌گويد	227
3 - فخر رازى مى‌گويد	228
خواجه در جواب از اين اعتراض مى‌گويد	228
4 - فخر رازى در اعتراض ديگر خود بر بو على مى‌گويد	228
خواجه چنين جواب مى‌گويد	229
« نتيجه بحث»	230
فخر رازى در مورد ديگرى از محصل مى‌گويد	231
اعتراض فخر رازى بر استدلال بو على در اثبات توحيد واجب الوجود و جواب خواجه به آن	232
بو على در«اشارات» مى‌گويد	232
خواجه در جواب مى‌گويد	233
فخر رازى اعتراض ديگر خود را چنين بيان مى‌كند	234
خواجه چنين جواب مى‌گويد	234
فخر رازى در اعتراض ديگر خود مى‌گويد	235
خواجه در جواب اين اعتراض مى‌گويد	235
« نتيجه بحث»	236
اعتراض فخر رازى بر بو على در كثرت ماهيت نوعى بماده و جواب خواجه به آن	238
فخر رازى اعتراضش بر اين كلام چنين است	238
خواجه چنين جواب مى‌دهد	238
« نتيجه بحث»	239
اعتراض فخر رازى بر بو على در عدم جواز علم حق تعالى بجزئيات بر وجه جزئى و جواب خواجه به آن	241
بو على در«اشارات» در مسئله علم حق تعالى در بيان اقسام صفات چنين مى‌گويد	241
اعتراض فخر رازى بر اين كلام بو على چنين است	241
خواجه در جواب اين اعتراض مى‌گويد	242
« نتيجه بحث»	243
اختلاف خواجه و فخر رازى در نفى قصد و غرض از فعل حق تعالى	245
« نتيجه بحث»	247
اعتراض فخر رازى به استدلال بو على در غيرمحسوس بودن واجب تعالى و جواب خواجه به آن	250
بو على در«اشارات» در رد اصحاب حس و در بيان غيرمحسوس بودن حق تعالى مى‌گويد	250
خواجه در جواب اين كلام فخر رازى مى‌گويد	251
« نتيجه بحث»	252
اختلاف خواجه و فخر رازى در ديدن خداى تعالى	254
خواجه دلائل فخر رازى را در اثبات ديدن خدا چنين جواب مى‌گويد	256
« نتيجه بحث»	257
اعتراض فخر رازى به استدلال بو على در اثبات نبوت و معجزات و جواب خواجه به آن	259
بو على در«اشارات» در اثبات نبوت مى‌گويد	259
« نتيجه بحث»	263
اختلاف خواجه و فخر رازى در بيان عصمت انبياء عليهم السلام	265
فخر رازى در«محصل» مى‌گويد	265
« نتيجه بحث»	268
اختلاف خواجه و فخر رازى در مسئله امامت	270
فخر رازى در«معالم اصول الدين» مسئله امامت را چنين طرح مى‌كند	270
« نتيجه بحث»	274
اختلاف خواجه و فخر رازى در جبر و اختيار	276
خواجه در جواب اين اعتراض مى‌گويد	278
« نتيجه بحث»	279
اختلاف خواجه و فخر رازى در حسن و قبح عقلى	282
« نتيجه بحث»	284
فخر رازى در«معالم اصول الدين» مى‌گويد	285
اعتراض فخر رازى بر بو على در بيان كيفيت وجود شر در افعال حق تعالى و جواب خواجه به آن	286
خواجه از اين اعتراض چنين جواب مى‌دهد	287
فخر رازى اعتراض ديگر خود را چنين طرح مى‌كند	288
خواجه در جواب اين اعتراض فخر رازى مى‌گويد	289
خواجه در جواب مى‌گويد	290
« نتيجه بحث»	291
اختلاف خواجه و فخر رازى در جواز بازگشت معدوم	294
كلام فخر رازى در«محصل» چنين است	294
« نتيجه بحث»	296
اعتراض فخر رازى بر قول بو على بصحت عقاب در عين اعتقاد او بدخول شر در«قدر» و جواب خواجه به آن	298
بو على در«اشارات» مى‌گويد	298
فخر رازى اعتراضش را بر اين كلام بو على چنين بيان مى‌كند	299
خواجه در جواب فخر رازى چنين مى‌گويد	299
« نتيجه بحث»	300
فهرست کتاب هایی که در این کتاب از آن استفاده شده است	302

اسم الکتاب : بررسي و داوري در مسايل اختلافي ميان دو فيلسوف اسلامي المؤلف : حسنی، حسن الجزء : 1 صفحة : 305

صيغة PDF

شهادة

الفهرست