فخر رازى اعتراضش را بر اين كلام بو على چنين بيان مى‌كند:

«بو على با طرح اين سؤال كه: شرور كه داخل در قضا و قدراند پس كيفر- اجراى حدود- براى چيست؟ جواب كه: چون تخويف مانع از ارتكاب معاصى است انجام آن بر خدا لازم است و كيفر هم كه تأكيد و تصديق همان تخويف است نيز بر خدا لازم خواهد بود. اين جواب بو على از دو جهت ضعيف است:

1- قول بوجوب «تخويف» بر حق تعالى جاى ترديد است زيرا همانطور كه گفته مى‌شود: با اعتقاد به قضا و قدر عقاب براى چيست؟ اين سئوال هم مطرح مى‌شود كه: با اعتقاد به قضا و قدر تخويف براى چيست؟ جواب اين دو سئوال نفيا و اثباتا يك چيز است نه آنكه يكى بعنوان مقدمه در تصحيح ديگرى قرار گيرد.

2- بو على كه مى‌گويد: «با اعتقاد به قضا و قدر كيفر عاصى مصلحت است چون كيفر عاصى تصديق همان «تخويف» حق تعالى است و نفع آن عام خواهد بود يعنى در اصلاح حال بيشتر مردم مفيد واقع مى‌گردد». اين بيان بو على در صورتى صحيح است كه تعداد اهل عذاب كمتر از اهل نجات باشد درحالى‌كه اهل عذاب بيشترند چون مسلمين كمتر از كفّارند و كفّار كلّا اهل عذاب‌اند پس كيفر مكلّف متخلّف آنگونه كه بو على بيان داشته نفع عام ندارد ازاين‌رو در جواب اين سئوال كه: «اگر همه‌چيز به «قدر» است پس عقاب براى چيست؟» بايد گفت كه سئوال غلطى است چون عقاب هم از قضا و قدر است»[1].

خواجه در جواب فخر رازى چنين مى‌گويد:

«اعتراض اوّل فخر رازى مبنى بر اينكه «بو على شرّر داخل در «قدر» دانسته و با اين وصف كيفر عاصى را «بتخويف» تعليل نموده درحالى‌كه وجوب «تخويف» بر خداى تعالى جاى ترديد است». اعتراض درستى نيست چون در معنى «قدر» مصطلح ميان حكما و اشاعره‌

بقيه پاورقى از صفحه قبل- فى الأسباب الّتى تثبت فتنفع فى الأكثر و التصديق تأكيد للتخويف ... بو على- متن اشارات- نقل از شرح خواجه- انتشارات حيدرى- تهران 1379 ه- ج 3- صفحه 328.

[1].... هذا الجواب ضعيف من وجهين احدهما أنّ هذا الجواب مبنّى على أنّه لابدّ من التخويف لكنّ كما يقال: أن كان القدر فلم العقاب فكذلك يقال أن كان القدر فلم التخويف و اذا كان الكلام بالنّفى و الأثبات فى الموضعين واحد لم يجز جعل احدهما مقدّمة فى تقرير الأخر ثانيهما و هو أن هذا أنّما يستقيم لو كان المعذبون اقلّ من النّاجين لكن الهالكون على مذهب المسلمين اكثر من النّاجين ... بل الجواب الصحيح أن يقال أنّ قوله أن كان القدر فلم العقاب سؤال باطل لأن العقاب ايضا من القدر و غير خارج عنه و اذا كان كذلك كان طلب علّته باطلا ... فخر رازى- شرح اشارات- المطبعة الخيريّه- المصر 1325 ه- صفحه 85- ج 3.