فايده عكس اين چند صفحه دست خطّ موجود را در ذيل اين مجموعه مى‌آوريم.

11. رساله شواهد الربوبية

اين رساله يكى از آثار مسلّم صدر المتألهين است و از ارباب تحقيق براى نخستين بار استاد دانش‌پژوه در كتابنامه صدرا [72] از آن نام برده‌اند. گرچه استاد آشتيانى‌ [73] در صحّت انتساب آن تشكيك نموده‌اند، لكن حتى با مطالعه ديباجه رساله در صحّت انتساب آن به صدرا، دگر ترديدى باقى نمى‌ماند، و افزون بر اين تمام مضامين رساله مؤيّد اين انتساب مى‌باشد.

اين رساله در بين رسائل آخوند از اهميت ويژه‌اى برخوردار است، زيرا صدرا خود در اين رساله تمام آراء حكمى خويش را به طور مجمل فهرست نموده است.

نظر به عدم پيوستگى مباحث مطروحه، ظاهرا صدرا آن را در دراز مدت تأليف نموده، و در قسمتى از رساله نيز اشاره به حيات ميرداماد مى‌نمايد: «مد ظلّه». ر. ك:

مسأله ش 148.

تا كنون بعضى از محقّقين اقدام به نگارش آراء صدرا نموده‌اند كه حد اكثر تا ده نظر را از ابتكارات وى دانسته‌اند، در اين رساله مؤلّف 186 نظر را به خود اختصاص داده است كه البته قسمتى از آنها تأسيس اصول و مبانى حكمت متعاليه اوست و قسمتى مطالب فرعى است. از مطالب جالب توجه در اين رساله وجود آراء و نظريّاتى است كه حتّى اهل تحقيق از آن بى‌خبرند [74].

و امّا نام اين رساله بنا به اشاره خود آخوند «شواهد الربوبية» است كه شايد به‌

[72] - «يادنامه»؛ ص: 116.

[73] - «رسائل فلسفى»، مقدمه: ص 70.

[74] - حقير اين رساله را ترجمه نموده و در صدد تهيه مآخذ آن هستم و اگر موفّق گردم به عنوان «فهرستواره آراء حكمى صدر المتألهين» منتشر خواهم ساخت.