2- 3: اشكال‌

در اين كتاب، هدف از فلسفه را رفع جهل مركب دانسته‌اند: چون انسان در مواردى بين اشياى موجود و غيرموجود يا ميان موجودات حقيقى و اعتبارى اشتباه مى‌كند، محتاج فلسفه است تا با ملاكهاى آن خود را از اين مغلطه برهاند. پس اگر انسان خطا نمى‌كرد، به فلسفه محتاج نبود. به نظر مى‌رسد كه حصر هدف فلسفه در مقصد فوق درست نيست. به فرض اينكه انسان درباره چيزى هيچ‌گونه حكم و تصديقى نداشت، نه صحيح و نه باطل، باز براى پاسخ به برخى از سؤالات خود به فلسفه نياز داشت. مثلا گاهى انسان بغلط گمان مى‌كند روح انسانى مادى است يا خداوند جسم است ولى گاهى اصلا نمى‌داند روح و خداوند هستند يا نه و اگر هستند چه هستند و مى‌خواهد حقيقت را بداند، در هر دوحال فلسفه جوابگو است، چه در حالتى كه روح را مادى و خداوند را جسم پنداشته و به جهل مركب دچار شده و چه در حالتى كه هيچ پندارى ندارد و صرفا جوياى حقيقت است و به جهل بسيط گرفتار است. پس فلسفه هم براى رفع جهل مركب به‌كار مى‌آيد هم براى جهل بسيط؛ بلكه مى‌توان گفت كه رفع جهل بسيط و ارضاى حس حقيقتجوئى انسان هدف اصلى فلسفه است و رفع جهل مركب هدف بالتبع.

4: روش تحقيق در فلسفه‌

از آنچه گفته شد مى‌توان روش تحقيق در فلسفه را حدس زد. موضوع فلسفه موجود است، فلسفه درباره حيثيت موجوديت اشيا بحث مى‌كند و موجوديت شى‌ء امرى محسوس يا در قلمرو تجربه نيست، فقط در قلمرو عقل است و طبعا تنها راه دستيابى به آن برهان و استدلال عقلى است. پس روش تحقيق در فلسفه صرفا برهانى است، علاوه بر اينكه، در فلسفه به دنبال يقين دائم و مطلق هستيم و يقين دائم و مطلق تنها از راه برهان كسب شدنى است و ابزار ديگرى ندارد.

5: محمولات فلسفى‌

1- 5: احوال كلّيّه موجود

در كتب حكمت، معمولا از محمولات فلسفى با تعبير «احوال كلّيّه موجود» ياد كرده‌اند. مقصود از اين تعبير چيست؟ چرا به اين محمولات احوال كلّى مى‌گويند؟ كلى به چه معناست؟