مصفى است. و خمر از عسل خاصتر است، چه خاص بنوع انسان است.

و از ايشان ببعضى اصناف در بعضى احوال بر اهل دنيا حرامست و ايشان را رجس، و بر اهل بهشت حلال و ايشان را طهور؛ و از آن بعضى موذى و بعضى متوسط و بعضى ملذ و بهترين ملذ است و طهور.

پس آب سبب خلاص است از تشنگى و شير از نقصان و عسل از بيمارى و خمر از اندوه. و چون اهل بهشت اهل كمالند تمتع ايشان عامست اين چهار را بوجه اتم از آن؛ چه آنچه ناقص را بدان انتفاع بود كامل را نيز انتفاع بود و لا ينعكس، مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيها أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى وَ لَهُمْ فِيها مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ‌ 2. اما ثمرات اهل بهشت در نظر اهل دنيا متشابه نمايد، زيرا كه آنجا حق و باطل متشابه نمايد فكيف آنچه در تحت هر يكى باشد، وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهاً 3 و در دوزخ بازاء اين هر چهار نهر حميم و غسلين و قطران و مهل باشد وَ تِلْكَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما يَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ‌ 4.

يادداشت‌ها

(1)- و از آب همه چيز را زنده كرديم (انبياء 21/ 30)

(2)- داستان بهشتى كه به پرواپيشگان وعده داده شده (اين چنين است)، در آن جويهائى است از آب روان و جويهائى از شيرى كه مزه‌اش دگرگون نشده و جويهائى از شرابى لذت بخش براى نوشندگان و جويهائى از عسل پالوده و در آن براى ايشان از هر ميوه‌اى است.

(محمد «ص» 47/ 15)

(3)- و از گونه‌هاى مشابه داده شوند. (بقره 25/ 25)

(4)- و آن مثل‌ها را ما براى مردمان مى‌زنيم و جز دانايان آنها را نمى‌فهمند.

(عنكبوت 29/ 43)