اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 581
ورود مشركان و محل
استقرار آنان احزاب سه روز پس از فراغت مسلمانان
از خندق، به مدينه رسيده، در منطقه رومه، بين جُرُف و زَغابه فرود آمدند.[1] قريش و همراهانشان از تهامه و كنانه و
يهود* در رومه و وادىالعقيق، و غطفان و نجديان در دامنه احد مستقر شدند[2] و چارپايان خود را در بيشهزارهاى
اطراف رها كردند؛ امّا كاهش نزولات آسمانى در آن سال از يك سو و برداشت يك ماه
پيشتر محصولات زراعى از سوى ديگر، دشمن را با مشكل تأمين علوفه براى چارپايان
مواجه ساخت.[3] مشركان هرچند به نوبت به
معركه آمده، پيرامون خندق اسب مىتاختند؛ ولى رويارويى آنان با سپاه اسلام از حد
پرتاپ سنگ و تيراندازى فراتر نمىرفت.[4] مشركان 15[5]،
20[6]، يا بيش از 20 روز[7] يا يك ماه[8] مدينه را در محاصره داشتند و در پى يافتن راهى براى عبور از خندق در
تكاپو بودند. عمروعاص* و خالد* بن وليد در گشت و گذار اطراف خندق باريكهاى يافته،
بر آن بودند تا هنگام غفلت مسلمانان جمعى را از خندق عبور دهند؛ اما مسلمانان با
حراست و تيراندازى، آنان را منصرف ساخته و دور كردند و به پيشنهاد سلمان، به توسعه
آن قسمت اقدام كردند. در اين مدت، سختىها و مشكلات، هر دو طرف نبرد را در شرايط
ناگوارى قرار داد؛ مسلمانان در سرما و گرسنگى، شبانه روز از خندق مراقبت مىكردند.[9] فشار شبانهروزى دشمن نيز مزيد بر علت
بود؛ به حدى كه[1]. السيرة النبويه،ابنهشام، ج 3، ص 219 [2]. تاريخ طبرى، ج 2،ص 93؛ المغازى، ج 2، ص 444 [3]. المغازى، ج 2، ص444 [4]. الطبقات، ج 2، ص52؛ اعلام الورى، ص 100؛ الارشاد، ج 1، ص 96؛ تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 50 [5]. المغازى، ج 2، ص440 [6]. وفاء الوفاء، ج 1،ص 301 [7]. تاريخ طبرى، ج 2،ص 94 [8]. التنبيه والاشراف، ص 217 [9]. المغازى، ج 2، ص465 و 474
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 581