اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 217
روايتى از امام باقر عليه
السلام[1] ملكالموت براى ابراهيم عليه السلام
آورده است. نشان دادن كيفيّت زنده
ساختن مردگان به ابراهيم عليه السلام آيه 260 بقره/ 2 بيان
مىدارد كه، ابراهيم گفت: پروردگارا! به من نشان ده كه چگونه مردگان را زنده
مىكنى؟ خداوند فرمود: مگر باور ندارى؟ گفت: چرا، ولى براى آنكه قلبم آرامش يابد.
فرمود: پس 4 پرنده را گرفته، ذبح كن؛ آنگاه بر سر هر كوهى بخشى از آنان را قرار
ده؛ سپس آنها را فرا خوان. آنها با شتاب به سوى تو مىآيند و بدان كه خداوند
عزيز و حكيم است: «و إِذ قالَ إِبرهيمُ رَبّ أَرِنِى كَيفَ تُحىِ المَوتى قالَ
أَوَلَم تُؤمِن قالَ بَلى و لكِن لِيَطمَئِنَّ قَلبِى قالَ فَخُذ أَربَعَةً مِنَ
الطَّيرِ فَصُرهُنَّ إِلَيكَ ثُمَّ اجعَل عَلى كُلّ جَبَلٍ مِنهُنَّ جُزءاً ثُمَّ
ادعُهُنَّ يَأتينَكَ سَعياً و اعلَم أَنَّ اللّهَ عَزيزٌ حَكيم». (بقره/ 2، 260) ابراهيم عليه السلام در پى اين فرمان، 4 مرغ را سر
بريد. سرها را نگه داشته، بدنهاى آنان را در هاون قرار داد؛ سپس پر، گوشت و
استخوان آنها را درهم آميخت؛ آنگاه آنها را به ده جزءتقسيم كرده، بر سر ده كوه
گذاشت؛ پس از آن، مقدارى دانه و آب در برابر خويش نهاد و منقارهاى آنان را بين
انگشتان خود گرفته، به آنان فرمان داد: به اذن خداوند پيش آييد. در پى اين فرمان،
گوشت، پر و استخوان هر يك از مرغانى كه فرا خوانده شده بود، به پرواز درآمده، به
يكديگر ملحق شدند و آنگاه كه بدن آنان كامل شد، به سوى سر خود آمده به آن ملحق
گرديدند.[2] در منابع عامّه نيز ماجرا
با تفاوتهايى در تعداد كوهها[3] و چگونگى تقسيم پرندگان[4] ذكر شده است. روايات شيعه و اهل سنّت درباره طاووس از چهار پرنده
مذكور در آيه، متّفق بوده و در تعيين سه پرنده ديگر از خروس، كبوتر و كلاغ،[5] عقاب،[6] مرغابى،[7]
هدهد، وركاك (صرد)[8] شترمرغ[9] و غرنوق (كركى)[10] نام برده شده است. در روايتى از امام صادق عليه السلام پس از بيان
اينكه ابراهيم عليه السلام چهار مرغ را گرفته، سر بريد و ...، آمده است:[1]. عللالشرايع، ص49؛ بحارالانوار، ج 12، ص 4 [2]. الصافى، ج 1، ص294؛ بحارالانوار، ج 12، ص 63 [3]. جامعالبيان، مج3، ج 3، ص 80 و 83؛ الدرالمنثور، ج 2، ص 32- 36 [4]. الدرالمنثور، ج 2،ص 32- 34- 35؛ جامعالبيان، مج 3، ج 3، ص 81 [5]. بحارالانوار، ج12، ص 65 [6]. تفسير قرطبى، ج 3،ص 195؛ البرهان، ج 1، ص 535 [7]. البرهان، ج 1، ص538 [8]. بحارالانوار، ج12، ص 63 [9]. همان، ص 73 [10]. تفسير قرطبى، ج3، ص 195؛ الدرالمنثور، ج 2، ص 34
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 217