اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 202
هيچ يك خبرى نيست. در چنين
وضعيّتى شما خود بگوييد: كدام يك از ما از خطر دورتر و به امن نزديكتر است و از
آنجا كه پاسخ روشن است، و مخاطب نيز به آن معترف بوده، ابراهيم عليه السلام خود
پاسخ داده است: «الَّذينَ ءَامَنوا و لَم يَلبِسوا إِيمنَهُم بِظُلمٍ أُولئِكَ
لَهُم الأَمنُ و هُم مُهتَدون». (انعام/ 6، 82) شما به
ربّى كه دليلى بر ربوبيّت آن نيست و من به ربّى كه بر ربوبيّتش دليل اقامه شده،
باور داريم. ايمان، به اصل ربوبيّت گرچه حق است؛ ولى هرگونه ايمانى، آدمى را از
عذاب جاويد در امان نمىدارد؛ بلكه امنآورى ايمان، منوط به آن است كه اثر آن با
«ظلم» از بين نرفته باشد و ظلم (فاصله گرفتن از محور عدل) در زمينه اعتقاد، همواره
به معناى باور داشتن امرى بدون واقعيّت خارجى است كه از بارزترين مصاديق آن،
اعتقاد به ربوبيّت خدايان دروغين به شمار مىرود. احتجاجات گذشته ابراهيم به
قدر كافى روشن ساخته كه ربوبيّت غير خداوند نه تنها دليلى است، بلكه دليل بر خلاف
آن وجود دارد؛ پس ايمان پيراسته از ظلم، فقط ايمان به ربوبيت آفريدگار است؛ در
نتيجه، امن فقط در سايه ايمان به ربوبيّت آفريدگار يكتا امكاندارد[1]:
«و تِلكَ حُجَّتُنا ءَاتَينها إِبرهيمَ عَلَى قومِهِ ...».
(انعام/ 6، 83) ج. پاسخ ابراهيم عليه
السلام به بهانه قوم خود براى توجيه بتپرستى يگانه بهانه قوم ابراهيم براى توجيه
بتپرستى، در برابر احتجاجهاى حضرت، تقليد از نياكان بوده است: «... قالوا بَل وَجَدنا ءَاباءَنا كَذلِكَ يَفعَلون» (شعراء/ 26، 74) و پاسخ ابراهيم اين بود:
«أَفَرءَيتُم ما كُنتُم تَعبُدونَ* أَنتُم و ءَاباؤُكُمُ الأَقدَمونَ* فإِنَّهُم
عَدوٌّ لّى إِلَّا ربَّ العلَمين». (شعراء/ 26، 75- 77)
پذيرش مردم خواه از سوى نسلهاى گذشته يا نسل موجود، هرگز نمىتواند باطلى را به
حق يا حقّى را به باطل تبديل كند، و عبادتِ معبودهاى دروغين، مايه نابودى است؛
بدون آنكه پذيرش چندين نسل در اين واقعيّت تغييرى پديد آورد.[2] بتشكنى ابراهيم عليه
السلام قرآن كريم در آيات 57- 67
انبياء/ 21 و 90- 96 صافات/ 37 ماجراى شكستن[1]. الميزان، ج 7، ص199- 204 [2]. التفسير الكبير، ج24، ص 142؛ الميزان، ج 15، ص 283
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 202