اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 203

بت‌ها به وسيله ابراهيم را باز گفته است. آيات سوره انبياء بيان مى‌كند كه مشركان، قيام او بر ضدّ بت‌پرستى را جدّى نگرفته بودند: «قالوا أَجِئتَنا بِالحَقّ أَم أَنتَ مِنَ‌اللعبِين».
(انبياء/ 21، 55) ابراهيم عليه السلام طبق آيه 56 جدّيت خود را اعلام داشته و در آيه 57 از قول او بازگو شده كه‌ «و تَاللّهِ لَأَكيدنَّ أَصنمَكُم بَعدَ أَن تُوَلّوا مُدبِرين». گفته شده كه اين آيه، فقط تصميم درونى ابراهيم عليه السلام را بازگفته است؛ [1] چنان كه او در برابر امّتى مشرك، متعصّب و مقتدر قرار داشته؛ بنابراين، معنا ندارد كه تصميم خويش را آن هم با تعيين زمان اجراى آن اعلان داشته باشد. [2]
ابراهيم تصميم خويش را به زمانى موكول ساخت كه بتواند در شهر تنها باشد: «بَعدَ أَن تَولّوا مُدبِرين». (انبياء/ 21، 57) احتمال داده شده كه مقصود از اين جمله، خروج بت‌پرستان از بتكده است، نه از شهر؛ [3] ولى نظر به مجموعه ماجرا، اين احتمال را منتفى مى‌سازد. طبيعى است كه اگر بنابر تخليه معبد بود، عذر بيمارى را براى باقى ماندن در معبد از ابراهيم نمى‌پذيرفتند. آيات 88- 90 صافات/ 37: «فَنظَرَ نَظرَةً فِى‌النُّجوم ...» بيان مى‌كند كه اين فرصت فرا رسيد و مردم آماده شده بودند تا شهر را براى شركت در مراسم عيد [4] ترك كنند؛ امّا ابراهيم عذر آورد كه بيمار است؛ آن‌ها از شهر بيرون رفتند و او در آن جا ماند: «فَقالَ إِنّى سَقيم.» تعبير «فَنظَرَ نَظرَةً فِى النُّجوم ...) مى‌رساند كه چه بسا عيد آنان در تابستان واقع مى‌شده و شب براى اجراى مراسم مناسب‌تر بوده است. [5] پس از آن‌كه مردم از او دور شدند، به سراغ بت‌ها آمده، از سر استهزاى بت‌ها [6] يا تقبيح بت پرستان‌ [7] و يا از سر خشم، [8] از آن‌ها خواست تا از غذايى كه مشركان براى تبرّك پيش آن‌ها نهاده بودند، بخورند: «فَراغَ إِلى‌ ءَالِهَتِهِم فَقالَ أَلَا تَأكُلونَ* مالَكُم لاتَنطِقون» (صافات/ 37، 91- 92)

[1]. تفسير قرطبى، ج17، ص 196
[2]. الميزان، ج 14، ص298
[3]. تفسير ابن كثير، ج4، ص 15؛ الميزان، ج 14، ص 298
[4]. الكافى، ج 8، ص369
[5]. منشور جاويد، ج11، ص 246
[6]. جامع البيان، مج12، ج 23، ص 86
[7]. مجمع‌البيان، ج 8،ص 703
[8]. الميزان، ج 17، ص149

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 203

صيغة PDF

شهادة

الفهرست