لاجرم چون خداى تعالى از نيت تو صدق شناخت، حال بگردانيد و خمر در قرابه سِركه كرد. آن گه اين آيه برخواند: «إِنَّ اللّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ» [1] ».
نماز
يكى از شگفت انگيزترين تعبيرات در گفته هاى پيامبر اسلام، تشبيه نماز به آب دين است. آب زيربناى حيات موجودات است و قرآن بدان اشاره كرده «وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ» . [2]
آب طراوت بخش زندگى، پاك كننده، شست و شوگر، سبب خُرمى و زيبايى دشت و دمن و كوه و صحرا، عامل رفع تشنگى، رشد دهنده نباتات، برطرف كننده آلودگيها، پديد آورنده ابر و باران، و آباد كننده سرزمينهاى خشك است. نماز در عرصه گاه دين انسان به تعبير پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله آب دين است. البته بايد نماز واقعى و حقيقى و كامل را به جا آورد، نه برنامه اى كه عادت شده است. از اين رو، قرآن خواندن نماز را نشانه مؤمنان نمى شمارد؛ بلكه درك روح نماز و خشوع در آن را ويژگيهاى آنان مى شمارد. «الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ» [3] ، و نماز را تنها عاملى مى داند كه از فحشا و منكرات انسان را باز مى دارد: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ» . [4]
در واقع، نماز كامل و حقيقى اين ويژگى را دارد كه نمازگزار را از فحشا و منكرات باز مى دارد و اگر چنين نباشد، گويى نماز نيست.
بنابراين نماز واقعى همانند آب حيات بخش، سرسبزى ارزشهايى را كه انسان كسب كرده، حفظ مى كند و نمى گذارد آتش فحشا و منكرات به گلستان دين برسد و گلهاى معنوى اين باغ را بسوزاند.
از اين رو، ابوالفتوح در تفسير آيه ۴۳ از سوره بقره، اين فريضه مهمّ را از زبان

[1] روض الجنان، ج ۱۱، ص ۱۹۷.

[2] انبيا (۲۱): آيه ۳۰.

[3] مؤمنون (۲۳): آيه ۲.

[4] عنكبوت (۲۹): آيه ۴۵.