آيه شريفه «وَ إِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ » [1] بحث مبسوطى را در اهميت و جايگاه اخلاق در دين مطرح مى كند و در اين زمينه اين روايت را نقل مى كند كه اول چيزى كه در ترازو مى نهند، خوى نيكو است و هيچ چيز در ترازوى حسنه گران تر از اخلاق نيست، و روايات ديگر. [2]
وى همچنين، در ضمن قصه هاى فراوان نيز به اهميت اين موضوع مى پردازد و به عنوان مثال در داستان عفو امام زين العابدين [3] و در داستان سلام كردن و آداب آن، [4] به طور غير مستقيم نقش اخلاق را روشن مى سازد.

مقام توكل

بادبان كشتى نجات بخش انسان توكل است؛ حقيقتى كه قرآن و روايات انسان را براى حل مشكلات و تقويت و آسان شدن زندگى و ادامه حيات دينى به آن دعوت مى كند. با توكل به خداوند و تسليم بودن در برابر خواسته هاى حق و اعتماد كامل به قدرتِ كارگشاى او در همه امور زندگى، يقيناً زمينه هاى مادى و معنوى و انسانى را به گونه اى به نفع انسان هماهنگ مى كند كه امور در مسير اصلى خود قرار مى گيرد.
رسول خدا از حضرت جبرئيل پرسيد: توكل بر خدا چيست؟ گفت: آگاهى از اينكه مخلوق زيان و سود نمى زند و عطا و منع به دست او نيست. و نااميد بودن از همه خلق. چون عبد اين چنين باشد، براى احدى جز خدا نمى كوشد، به غير اميد نمى بندد و از كسى نمى ترسد جز خدا و طمع در كسى نمى كند جز خدا. اين است مقام توكل. [5]

[1] قلم (۶۸): آيه ۴.

[2] روض الجنان، ج ۱۹، ص ۳۴۷ ـ ۳۴۸.

[3] همان، ج ۵، ص ۷۲.

[4] همان، ج ۱۴، ص ۱۸۴.

[5] معانى الأخبار، ص ۲۶۰، حديث ۴، باب ۳؛ بحارالأنوار، ج ۶۸، ص ۱۳۸، باب ۶۳، حديث ۲۳.