شرط اصلى دبيرى، با زبان تازى آشنا بودن، تقليد و تأثر از نويسندگان عرب زبان و مهم تر مشروط بودن فهم معارف اسلامى درك زبان عربى، همگى باعث شد تا زبان تازى بر پارسى تأثير بگذارد.
چند نمونه:
اسانيد (سندها) (ج ۱، ص ۱۰۴) ـ الاّ (مگر) (ج ۱، ص ۷۸)
سبحان (پاك و منزه) (ج ۱، ص ۷۰۰) اعنى (يعنى) (ج ۱، ص ۳۰۴)
بعضى (بخشى، قسمتى) (ج ۱، ص ۴۴) حُمره، خُضره، صفره: سرخ، سبز، زرد (ج ۱، ص ۴۵).
خالصه (گزيده) (ج ۱، ص ۹۶)
زىّ (لباس) عقيب (در پى، به دنبال) (ج ۱، ص ۹۰)
قيلوله (خوابِ نيمروز) (ج ۱، ص ۱۴۳)
اينها نمونه هايى انگشت شمار از به كارگيرى واژگان عربى در فارسى است كه برخى از آنها، با گذشت قرنها، هنوز متداول است.

كاربرد عرفان در قالب آرايه هاى ادبى

ابوالفتوح رازى هر چند به صورت فراگير از تفسير عرفانى سود نجسته، اما در بسيارى از موارد نكات عرفانى را در قالب آرايه هاى ادبى ارائه داده است. اين آرايه ها در نثر مرسل او ديده مى شود كه گاه ترجمه اى از متن عربى است؛ به عنوان مثال، در ترجمه كلام سهل بن عبداللّه مى نويسد:
«تقوا آن باشد كه بپرهيزى به دل از غفلات، و به نفس از شهوات، و به حلق از لذات، و به جوارح از سيئات». (ج ۱، ص ۱۰۱)
تفسيرهاى عرفانى از قرن سوم شكل جدى گرفت؛ مثلاً سهل بن عبداللّه تسترى (م ۲۸۳) در مجالس وعظ مى نشست و تفسير آياتى را به احوال و سلوك عرفانى تطبيق مى داد. در مرتبه بعد، تفسير محمد بن حسين ازدى معروف به سُلمى (م ۴۱۲) در تفسير