۳. شيوه ديگرى كه در تفسير روض الجنان ديده مى شود، شيوه اى است كه در قرن ششم هجرى مرسوم و متداول شده بود و نمونه بارز آن را در تفسير ميبدى و به ويژه در نوبت دوم هم مشاهده مى كنيم. اين شيوه آميزش جملات فارسى با جملات عربى است. در روض الجنان، يك نمونه خوب براى اين سبك داستان عبدالمسيح است كه با الف و لام عربى و تعبيرهاى نامأنوس اين معنا را بيان مى كند [1] و يا جمله پردازى تلفيقى از عربى به فارسى است:
«در خبر مى آيد كه رسول عليه السلام مردى را ديد كه از قفاى كبوترى مى رفت و كبوتر در هوا مى پريد. گفت: شيطان يتبع شيطاناً؛ ديوى از قفاى ديوى مى رود. و در كلام بعضى فصحا مى آيد و ذلك حين ركبنى شيطان». [2]
۴. گاهى ابوالفتوح، كلمات ويژه تازى و به ويژه قيود يا كلماتى را بى آنكه دليل خاصى در ميان باشد و يا ضرورت و الزامى در كار باشد، در جملات فارسى به كار مى برد؛ مثل: اگر فورت باشد (روض الجنان، ج ۱، ص ۲۷)، اما كيفيت تعوذ (همان، ص ۲۶)، يقول العرب (همان، ۲۴)، اطلاق اين اسم اِلاّ بر خداى تعالى (همان، ص ۷۱)، آن طريد مملكت (همان).
البته ابوالفتوح اگر اراده مى كرد از پرداختن به نثر موزون و حتى مصنوع و آوردن جمله هايى عارى از عربى قادر بود؛ چنان كه بارها اين روش را تكرار مى كند:
«چنان انگار كه كران و كوران و گنگان اند كه از ايشان هيچ نيايد، همچونين از اينان ايمان و عمل صالح نيايد». [3]
تشابه به كارگيرى روشى ساده و بدون به كارگيرى الفاظ دشوار در آغاز برخى فصلهاى كتاب قابل توجه است و همانند روش نثرى نزديك به نثر ميبدى در نوبت

[1] ر.ك: روض الجنان، ج ۱، ص ۵۸، ۴۲.

[2] همان، ص ۱۲۶.

[3] همان، ص ۱۴۲.