اسم الکتاب : تفسير پژوهي ابوالفتوح رازي المؤلف : ایازی، سید محمد علی الجزء : 1 صفحة : 125
نثر كتب سده پنجم مى باشد. ملك الشعراى بهار به اين نكته اشاره كرده است: «اين كتاب را نيز بايستى در عداد كتب علمى اين دوره كه از نثر قديم تقليد مى شده است، قرار داد؛ زيرا در صرف و نحو و لغات و طرز جمله بندى كاملاً به كتب قرن پنجم شباهت دارد و غالب سليقه هاى آن عصر در اين كتاب ديده مى شود». [1] دكتر حقوقى نيز چندين بار، نثر روض الجنان را پيرو و دنباله نثر كتب قرن پنجم برشمرده است. [2] به نظر مى رسد تعيين محدوده هاى زمانى همواره نمى تواند مشخصه دقيقى براى تشخيص سبك و اسلوب نگارش متون و آثار ادبى باشد. بنابراين نثر روض الجنان هم به سبب يكدست نبودن آن، قضاوت قطعى و يكسانى را برنمى تابد. بگذريم از اينكه تحول يك سبك در صورتى كه در مسير جريانهاى تند فرهنگى اجتماعى قرار گيرد، به زمانى دراز ـ مثلاً نيم قرن ـ نياز دارد تا به شيوه اى ملموس و عينى جلوه گر شود. بنابراين بهتر آن است كه گفته شود نثر روض الجنان به عنوان نثرى يكپارچه و يكدست نيست تا دقيقاً مشخصه هاى قرن پنجم را داشته باشد. ۲. از آنجا كه تفسير ابوالفتوح رازى بر اساس شرح و تفسيرى از يك متن عربى انتخاب شده و ناچار است براى شرح واژگان و جمله ها از واژه نامه ها و گفته ها و اشعار عرب استفاده ببرد، لذا نثر ابوالفتوح در مباحث علمى، لغوى، دستورى و فقهى در تنگنا است و مجال و محل شكوفايى و زايايى بر آن تنگ است و نمى تواند به مثابه يك متن فارسى كامل قرار گيرد. به همين سبب، كلام او فنى، و حتى پرپيچ و خم و نازيبا جلوه مى كند و به ناچار از واژگان تازى سود مى برد. همين امر موجب تأثير ساختار زبان عربى در نوشته هاى وى مى گردد.