از تو درباره «روح» سؤال مىكنند، بگو روح از فرمان من است.
مفسران بزرگ، در گذشته و حال، پيرامون معنى روح و تفسير اين آيه سخن بسيار
گفتهاند و ما نخست به معنى روح در لغت، سپس به موارد استعمال آن در قرآن، و بعد
به تفسير آيه و رواياتى كه در اين زمينه وارد شده است مىپردازيم:
1- «روح» از نظر لغت در اصل به معنى «نفس» و «دويدن» است، بعضى تصريح كردهاند
كه روح و ريح (باد) هر دو از يك معنى مشتق شده است، و اگر روح انسان كه گوهر مستقل
مجردى است به اين نام ناميده شده به خاطر آنست كه از نظر تحرك و حياتآفرينى و
ناپيدا بودن همچون نفس و باد است.
2- موارد استعمال آن در قرآن بسيار متنوع است:
گاهى به معنى روح مقدسى است كه پيامبران را در انجام رسالتشان تقويت مىكرده،
مانند آيه 253 بقره و آتَيْنا عِيسَى ابْنَ
مَرْيَمَ الْبَيِّناتِ وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ: «ما دلائل روشن در اختيار عيسى بن مريم قرار داديم و او را با روح القدس
تقويت نموديم».
گاه به نيروى معنوى الهى كه مؤمنان را تقويت مىكند اطلاق شده، مانند آيه 22
مجادله أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ
الْإِيمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ: «آنها
كسانى هستند كه خدا ايمان را در قلبشان نوشته و به روح الهى تأييدشان كرده است».
زمانى به معنى «فرشته مخصوص وحى» آمده و با عنوان «امين» توصيف شده، مانند آيه
193 سوره شعراء نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ عَلى
قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ: «اين
قرآن را روح الامين بر قلب تو نازل كرد تا از انذار كنندگان باشى».
اسم الکتاب : يكصد و هشتاد پرسش و پاسخ المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 331