به خاطر آنچه در دست داريد زياد خوش‌حال نباشيد (هدف از اين مصائب عدم دلبستگى شما به مواهب زود گذر دنيا است و يك نوع تربيت و آزمون براى شما است).

سپس امام افزود: «ما كسانى هستيم كه هرگز به خاطر آنچه از دست داده‌ايم غمگين نخواهيم شد، و به خاطر آنچه در دست داريم خوش‌حال نيستيم (همه را زود گذر مى‌دانيم و چشم به لطف و عنايت خدا بسته‌ايم). [1]

3- گاه مصائب، جنبه دستجمعى دارد، و محصول گناهان جمعى است، همانگونه كه در آيه 41 سوره روم مى‌خوانيم: ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ: «فساد در خشكى و دريا به خاطر اعمال مردم آشكار شد، تا نتيجه بعضى از اعمالى را كه انجام داده‌اند به آنها بچشاند شايد بازگردند».

روشن است كه اين درباره جوامع انسانى است، كه به خاطر اعمالشان گرفتار نابسامانيها مى‌شوند.

و در آيه 11 سوره رعد آمده است: إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ: «خداوند سرنوشت هيچ جمعيتى را تغيير نمى‌دهد مگر اينكه خويشتن را تغيير دهند».

و امثال اين آيات كه گواهى مى‌دهد در ميان اعمال انسان و نظام تكوينى زندگى او ارتباط و پيوند نزديكى وجود دارد، كه اگر بر اصول فطرت و قوانين آفرينش گام بردارند بركات الهى شامل حال آنها مى‌شود، و هرگاه فاسد شوند زندگى آنها به فساد مى‌گرايد.

و گاه ممكن است اين قضيه در مورد فرد فرد انسانها صادق شود و هركس در مقابل گناهى كه مرتكب مى‌شود به مصيبتى در جسم و جان يا اموال و متعلقاتش گرفتار گردد، همانطور كه در آيه فوق آمده است‌ [2].

[1]- تفسير «على بن ابراهيم» مطابق «نور الثقلين» جلد 4 صفحه 580.

[2]- الميزان جلد 18 صفحه 61.