و به اين ترتيب اينگونه مصائب علاوه بر اينكه بار انسان را سبك مى‌كند او را نسبت به آينده كنترل خواهد نمود.

2- گرچه ظاهر آيه عام است و همه مصائب را دربرمى‌گيرد، ولى مطابق معمول در عمومات استثناهائى وجود دارد، مانند مصائب و مشكلاتى كه دامنگير انبيا و ائمه معصومين عليهم السلام مى‌شد كه براى ترفيع مقام يا آزمايش آنها بود.

و همچنين مصائبى كه گريبان غير معصومين را مى‌گيرد و جنبه آزمون دارد.

و يا مصائبى كه بر اثر ندانم‌كاريها و عدم دقت و مشورت و سهل انگارى در امور حاصل مى‌شود كه اثر تكوينى اعمال خود انسان است.

و به تعبير ديگر جمع ميان آيات مختلف قرآن و روايات ايجاب مى‌كند كه عموم اين آيه در مواردى تخصيص پيدا كند، و اين مطلب تازه‌اى نيست كه مايه گفتگوى بعضى از مفسران شده است.

كوتاه سخن اينكه مصائب و گرفتاريهاى سخت، فلسفه‌هاى مختلفى دارد، كه در بحثهاى توحيدى، و مباحث عدل الهى، به آن اشاره شده است.

شكوفائى استعدادها تحت فشار مصائب، هشدار نسبت به آينده، آزمون الهى، بيدارى از غرور و غفلت، و كفاره گناه و ...

اما از آنجا كه بيشتر افراد آن جنبه كيفرى و كفاره‌اى دارد آيه فوق آن را به صورت عموم مطرح ساخته است.

و لذا در حديثى مى‌خوانيم: هنگامى كه امام على بن الحسين عليه السلام وارد بريزيد شد، يزيد نگاهى به او كرد و گفت: يا على! ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ! (اشاره به اينكه حوادث كربلا نتيجه اعمال خود شما بود).

ولى امام على بن الحسين عليه السلام فوراً در پاسخ فرمود:

چنين نيست، اين آيه در مورد ما نازل نشده، آنچه درباره ما نازل شده آيه ديگرى است كه مى‌گويد: هر مصيبتى در زمين يا در جسم و جان شما روى دهد پيش از آفرينش شما در كتاب (لوح محفوظ) بوده، و آگاهى بر اين امر بر خداوند آسان است، اين براى آن است كه شما به خاطر آنچه از دست مى‌دهيد غمگين نشويد، و