درس صد و چهل و دوّم: ميزان سنجش عقل و جهل‌

اميرمؤمنان على عليه السلام مى‌فرمايد:

الّلسانُ مِعْيارُ اطاشَةِ الْجَهْلِ وَارْجِحَةِ الْعَقْلِ‌ [1]

ترجمه‌

زبان معيار سنجش طغيان جهل و ترازوى عقل و خرد است.

شرح كوتاه‌

مهم‌ترين دريچه روح آدمى و كليد شخصيت او، بهترين وسيله براى ارزيابى ميزان خرد هر انسان زبان اوست. زبانى كه با يك چرخش ساده و به ظاهر كم اهميّت پرده‌ها را كنار مى‌زند و زواياى روح انسان را آشكار مى‌سازد.

به همين دليل بسيارى از دستورهاى اسلام بر محور اصلاح زبان دور مى‌زند و كراراً در گفتار پيشوايان بزرگ ما در اين زمينه اخطار و اعلام خطر شده است، و بديهى است اصلاح كامل زبان بدون اصلاح روح و فكر ممكن نيست، ولى با سكوت و خويشتن دارى مى‌توان بسيارى از عواقب دردناك حركات ناموزون زبان پيروز شد.

[1] تحف العقول، صفحه 143.