مى‌آورد كه هر چند قدمهايتان را محكم برداريد، هرگز نمى‌توانيد زمين را بشكافيد، و هر قدر با قامت راست راه برويد هرگز قامتتان به اندازه كوههاى سر به فلك كشيده نمى‌شود! كوههاى عظيمى كه قسمت ناچيزى از آن از زمين خارج شده، و قسمت عمده آن در دل زمين نامرئى است. تازه همين كوههاى با عظمت هنگامى كه از فاصله دور به كره زمين نگاه مى‌شود به چشم نمى‌آيند و همچون نقاط برآمده يك پرتقال، يا نارنج مى‌باشد، نه بيشتر! وقتى اين كوههاى با عظمت به چشم نمى‌آيد، تو با اين جثّه ضعيف و حقيرت چه چيزى را مى‌خواهى به نمايش بگذارى! بنابراين، جايى براى پا بر زمين كوبيدن و با قامت كشيده و راست راه رفتن، و سينه سپر كردن نيست؛ بلكه بايد در مقابل خداوند و جهان خلقت سر تعظيم فرود آورد.

چرا تواضع؟

سؤال: چرا خداوند متعال تواضع را به عنوان اوّلين ويژگى عبادالرّحمن بر شمرده است؟

پاسخ: هنگامى كه آيات قرآن و روايات اسلامى را مطالعه مى‌كنيم، در مى‌يابيم كه‌ سرچشمه تمام بدبختيها تكبّر و خودبرتر بينى است! آرى، تكبّر موجب كفر به خدا، كفر به پيامبران و فرستادگان خدا، و به فراموشى سپردن همه ارزشها و خوبيهاست! شواهد فراوانى گواه بر اين ادّعاست، كه به دو نمونه آن اشاره مى‌كنيم:

الف- تكبّر شيطان و آثار آن مهمترين شاهد بر مدّعاى فوق است. خداوند متعال تصميم مى‌گيرد هم ملائكه و فرشتگان- و هم ابليس را كه فرشته نبود، ولى در صفّ ملائكه بود- امتحان كند؛ آدم را از خاك گنديده‌اى مى‌آفريند، و سپس از روح خودش در پيكر بى جان او مى‌دمد؛ هنگامى كه روح الهى در پيكر آدم دميده شد، فرمان سجده بر آدم صادر گشت. همه فرشتگان امر خداوند را اطاعت كرده و بى چون و چرا و به نيّت انجام فرمان او بر آدم سجده نمودند. امّا يكى به فرمان الهى گردن ننهاد! (إِلَّآ إِبْلِيسَ‌