شرح و تفسير مثال پانزدهم‌

همان گونه كه گذشت اين آيه شريفه پاسخ به سؤال مقدّرى است كه ممكن است بعد از توجّه به آيه گذشته مطرح شود كه: اگر آب باران يكى است و زمين‌ها هم يكسان، و همه زمين‌ها از آب باران استفاده مى‌كنند، پس چرا در بعضى از زمين‌ها گل و گياه و ميوه مى‌رويد و در بعضى ديگر خار و خاشاك پديد مى‌آيد؟

اگر باران وحى الهى بر همه دلها و قلبها يكسان مى‌بارد و همه قلبها در مسير باران رحمت الهى هستند؛ پس چگونه بعضى از قلبها هدايت و مصداق «بلد طيّب» مى‌گردند و بعضى از دلها گمراه و مصداق «بلد خبث» قرار مى‌گيرند؟

آيه شريفه در صدد پاسخ به اين پرسش برآمده، مى‌فرمايد: «وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِاذْنِ رَبِّهِ» سرزمين پاكيزه و شيرين؛ بستر مناسب و لايق، به فرمان پروردگار، گياهان مناسب و خوبى را مى‌روياند. دلهاى پاك و قلبهاى آماده انسانها نيز بر اثر وحى الهى، ميوه‌هاى شيرين اخلاص و صفا را پرورش مى‌دهند.

«وَالَّذى خَبُثَ لايَخْرُجُ الّا نَكِداً» ولى سرزمين خشكيده و شوره‌زار؛ خاكهاى نالايق و غير مستعد، جز گياهان هرزه و بى‌ارزش، محصولى ندارد!

«نكد» در لغت عرب به معناى انسان بخيل و خسيس است؛ همان انسانى كه در اصطلاح، مى‌گويند «نم پس نمى‌دهد!» اين نوع گياهان را- كه در شوره‌زار مى‌رويد- «نكد» ناميده‌اند؛ زيرا همان گونه كه انسان بخيل به كسى خير و فايده‌اى نمى‌بخشد، اين نوع سرزمين‌ها نيز بى خاصيّت و فاقد ارزشند.

«كَذلِكَ نُصَرِّفُ الآياتِ لِقَوْمٍ يَشْكُرُونَ» آيات قرآن را با عبارات گوناگون حتّى با مثلهاى بسيار ساده براى مردم بيان مى‌كنيم تا با استفاده از آن، مردمى سپاسگزار باشند. بنابراين، نه بر باران رحمت الهى اشكال وارد است و نه بر وحى آسمانى؛ چه اين كه اين دو رحمت الهى به گونه مساوى، زمين‌ها و دلها را فرا مى‌گيرند، بلكه اگر اشكالى وجود دارد از خود زمين و دل است؛ زيرا بعضى از