خدا مقدّم مى‌دارند در ذيل اين آيه حديثى از رسول اكرم صلى الله عليه و آله آمده است كه مى‌فرمايد:

«إنّ أخْوَفَ ما أخافُ عَلَيكُمُ الشِّرْكُ الْأصْغَرُ، قالوا: وَمَا الشِّرْكُ الْأصْغَرُ يا رَسُولَ اللَّهِ؟ قال: الرِّياءُ يقول اللَّهُ تَعالى‌ يَوْمَ الْقِيامَةِ إذا جاءَ النّاسُ بأعمالِهِم: اذهَبُوا إلَى الَّذِينَ كُنْتُمْ تُراؤونَ فى الدُّنْيا، فَانْظُروا هَلْ تَجِدُونَ عِنْدَهُم مِنْ جَزاءٍ؟

؛ خطرناك‌ترين چيزى كه از آن براى شما مى‌ترسم، شرك اصغر است. اصحاب گفتند: شرك اصغر چيست؟ فرمود: رياكارى، روز قيامت هنگامى كه مردم با اعمال خود در پيشگاه خدا حاضر مى‌شوند، پروردگار به آنها كه در دنيا ريا كردند مى‌فرمايد: به سراغ كسانى كه به خاطر آنها ريا كرديد برويد، ببينيد پاداشى نزد آنها مى‌يابيد؟». [1]

شخصى كه رزق خود را از طريق نامشروع مى‌طلبد، شرك خفى دارد؛ يعنى خدا را عادل نمى‌داند كه از طريق حلال به او روزى بدهد.

مهم اين است كه قلب از اين شرك‌ها پاك بشود تا نور توحيد در آن بتابد؛ براى انجام هر كارى بايد ببينيم كه خدا در اين مسأله چه مى‌پسندد، نه اينكه ديگران چه مى‌پسندند، چرا كه اگر خشنودى خدا را در نظر بگيريم، خشنودى خلق خدا در سايه آن بدست مى‌آيد.

در بعضى از روايات كه در تفسير آيه 106 سوره يوسف آمده است، مى‌خوانيم:

«منظور شرك در نعمت است به اين معنا كه موهبتى از خداوند به انسان برسد و بگويد اين موهبت از ناحيه فلان كس به من رسيده و اگر او نبود من ميمردم و يا زندگانيم بر باد مى‌رفت و بيچاره مى‌شدم». [2]

چنين شخصى غير خدا را شريك در بخشيدن روزى و مواهب شمرده است.

ارزش هر عملى بستگى به نيت وانگيزه آن دارد، و به تعبير ديگر از ديدگاه اسلام، اساس هر عملى را «نيّت» تشكيل مى‌دهد، آن هم نيّت خالص. در حديث معروفى‌

[1] تفسير نمونه، ج 10، ص 91.

[2] تفسير نورالثقلين، ج 2، ص 475؛ اصول كافى، ج 2، ص 292.