فقر از نظر اسلام:

در كلام معصومين عليهم السلام آمده است:

«الْفَقْرُ سَوادُ الوَجْهِ فِى الدّارَيْنِ‌

؛ فقر سياه رويى در دنيا و آخرت است». [1] همچنين رسول اكرم صلى الله عليه و آله مى‌فرمايد:

«لَوْ لا رَحْمَةُ ربّي عَلى‌ فُقَراءِ امَّتي كادَ الْفَقْرُ أن يَكُونَ كُفْراً

؛ اگر رحمت خداوند بر فقراى امّت من نبود هر آينه فقر، آنها را به كفر مى‌كشاند». [2]

فقر يكى از بدبختيهاى ملّتهاست چرا كه باعث وابستگى است. و اين وابستگى علاوه بر اينكه آنها را محتاج دولت‌هاى ديگر مى‌كند موجب مى‌شود كه فرهنگ و ارزشهاى آنها نيز پذيرا شوند. به همين دليل در حديث مى‌فرمايد:

خداوند وقتى نعمتى به كسى مى‌دهد دوست دارد كه آثار نعمت در او نمايان باشد؛ يعنى نعمت را مخفى نكند و تظاهر به فقر نكند، چرا كه فقر و تفاقر هر دو بد است. بؤس و تبؤّس معنايش همين است كه تفاقر كند. رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‌فرمايد:

«مَن تفاقر افتقر

؛ كسى كه خود را به درويشى زند نيازمند گردد». [3]

وقتى آثار نعمت در او نمايان شود خود نوعى شكرگزارى خداوند است و فايده ديگرش اين است كه به افراد نيازمند كمك مى‌كند و كار خير انجام مى‌دهد.

اين نعمت شامل علم، نفوذ اجتماعى، مال و ... مى‌شود و مردم بايد از اين نعمتها استفاده كنند البتّه نبايد نعمت و دارايى خود را به رخ ديگران بكشيم و در ورطه تجمل‌گرايى گرفتار شويم، چرا كه تجمّل پرستى و مسابقه دادن در تجمّل كار قارون است.

بعضى از روايات غنا و بى نيازى حقيقى را غناى نفس مى‌داند. رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:

«لَيْسَ الغِنى‌ عن كَثْرَةِ العَرَضِ، وَ لكِنَّ الغِنى‌ غِنى النَّفْسِ‌

؛ توان گرى برداشتن مال بسيار نيست بلكه بى‌نيازى دل است». [4]

[1] ميزان الحكمه، ج 7، ص 498.

[2] همان مدرك.

[3] تحف العقول، حكمت 45.

[4] همان مدرك، حكمت 167.