الذِّلَّةَ»

و تسليم ناپذيرى در برابر آن همه لشكر مجهّز، به مسلمانان جرأت و جسارت بخشيد و براى جمع كثيرى از مسلمانان، مسأله مرگ و شهادت را امرى ساده، بلكه افتخارآميز كرد؛ قيام‌هاى مردم مدينه‌ (كه در بخش‌هاى گذشته به آن اشاره شد) و قيام توّابين‌ وحتّى مقاومت‌هاى افراد به‌صورت فردى، همگى حكايت از اين حقيقت دارد.

براى اثبات اين حقيقت، به سراغ پاره‌اى از قيام‌ها و مقاومت‌هايى كه پس از عاشورا اتّفاق افتاد، مى‌رويم.

الف) اعتراضات و مقاومت‌هاى شخصى‌

پس از حادثه عاشورا دو گونه مخالفت و قيام بر ضدّ دستگاه يزيد و آنگاه خلافت بنى‌اميّه، رخ داد. بخشى از آن، سازمان نيافته و به تعبير ديگر، حركت فردى و جسورانه بود. سنگينى آن حادثه، تاب سكوت را (با همه خطراتش) از برخى گرفت و آنها را به ابراز انزجار و اعلان نفرت از دژخيمان اموى واداشت كه گاه به كشته شدن آنها مى‌انجاميد.

در اينجا به دو نمونه اشاره مى‌كنيم:

1- حميد بن مسلم‌ (از وقايع‌نگاران و راويان حادثه كربلا) مى‌گويد: زنى از قبيله‌ بكر بن وائل‌ همراه شوهرش در كربلا، در جمع لشكريان عمر بن سعد حضور داشت، هنگامى كه مشاهده كرد لشكريان به سوى خيمه‌هاى ابى‌عبداللَّه عليه السلام حمله كردند و شروع به غارت نمودند، شمشيرى را برداشت و به سوى آن خيمه‌ها روان شد و فرياد زد:

«يا آلَ بَكْرِ بْنِ وائِلٍ، أَتُسْلَبُ بَناتُ رَسُولِ اللَّهِ؟ لا حُكْمَ إِلَّا لِلَّهِ، يالَثاراتِ رَسُولِ اللَّهِ‌

؛ اى خاندان بكر بن وائل! آيا دختران رسول خدا غارت شوند (و شما آرام باشيد؟!) حكم و فرمانى جز براى خدا نيست (از او بايد اطاعت كرد، نه از بنى‌اميّه)؛ اى خونخواهانِ رسول خدا بپاخيزيد».