اسم الکتاب : عاشورا ريشهها، انگيزهها، رويدادها، پيامدها المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 489
به جز عون و محمد، دو تن ديگر از خاندان جعفر طيار به نامهاى «عبيداللَّه بن
عبداللَّه بن جعفر» [1] و «قاسم بن محمد بن جعفر» در ركاب امام عليه السلام در روز عاشورا به فيض
شهادت نائل آمدند.
107- فرزندان اميرمؤمنان عليه السلام
1. عبداللَّه بن على
مادرش «ام البنين» است. او از برادرش حضرت ابوالفضل عليه السلام هشت سال
كوچكتر است و در وقت شهادت اميرمؤمنان عليه السلام 6 ساله بوده است و در روز
عاشورا بيست و پنج سال داشت.
پس از شهادت عدهاى از بنىهاشم، حضرت ابوالفضل عليه السلام برادران خويش- عبداللَّه،
عثمان و جعفر- را احضار كرد و فرمود: برويد جان خود را فداى برادر و امام خويش
نماييد تا شما را در پيشگاه خدا به حساب آورم وانتقام شما را از دشمنان بگيرم. [2]
عبداللَّه كه از ديگران بزرگتر بود به ميدان رفت و اين رجز را خواند:
أَنَا بْنُ ذِي النَّجْدَةِ وَالْأَفْضالِ
ذَاكَ عَلِيٌّ الْخَيْرِ فِي
الْأَفْعالِ
[1] او نيز فرزند «خوصاء» دختر حفصة
است. (مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 106).
[2]. طبرى و ابن اثير در اينجا اشتباه
بزرگى كردهاند و عبارت را اين گونه نقل كردهاند: «تَقَدَّمُوا حَتَّى
أَرِثَكُمْ؛ برويد شهيد شويد تا از شما ارث ببرم». (تاريخ طبرى، ج 4، ص 342؛ كامل
ابن اثير، ج 4، ص 76) اين جمله گذشته از آنكه از شخصيتى چون قمر بنىهاشم با آن
همه معرفت و ايثار قابل قبول نيست، اصولًا موردى ندارد، زيرا مادر آنها ام البنين زنده
بود و تا وقتى كه مادر زنده باشد برادر وارث نيست. بلكه عبارت صحيح اين است:
تَقَدَّمُوا حَتّى أَرَاكُمْ قَدْ نَصَحْتُمْ لِلَّهِ وَلِرَسولِهِ يعنى جلو
بيفتيد تا شما را ببينم (با فداكارى خود) براى خدا و رسولش خيرخواهى نموديد.
(اعيان الشيعة، ج 1، ص 608). احتمال دارد كه در نسخه اصلى «حَتّى أَثْأَرَكُمْ»
بوده است كه به معنى انتقام گرفتن است ولى طبرى و ابن اثير آن را به اشتباه «حتّى
أَرِثَكُمْ» نقل كردهاند.
اسم الکتاب : عاشورا ريشهها، انگيزهها، رويدادها، پيامدها المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 489