تفسير و تأويل تو و اهل‌بيت تو تفسير نمى‌كنند!

ابن عبّاس: قرآن بر اهل بيت ما (رسول خدا و خاندان پاكش عليهم السلام) نازل شده است، آنگاه تفسير آن را از آل ابوسفيان بپرسيم؟! ...

معاويه كه پاسخى نداشت با نهايت گستاخى به ابن عبّاس گفت:

قرآن بخوانيد و تفسيرش كنيد؛ ولى آنچه را كه از آيات قرآن درباره شما (اهل‌بيت رسول خدا عليهم السلام) نازل شده است را روايت نكنيد؛ و غير آن را براى مردم نقل كنيد ...

آنگاه افزود: اگر ناچار از نقل چنين آياتى مى‌باشى، آن را پنهانى نقل كن كه كسى آن را آشكارا از شما نشنود. [1]

معاويه نمى‌خواهد مردم از حقايق قرآن مخصوصاً آنچه مربوط به اهل‌بيت عليهم السلام بود، آگاه شوند؛ وى به دنبال تفسير قرآن و بيان مصاديق و شأن نزول آيات مطابق «تفسير اموى» است! و حتّى بيان آن را از مردى همانند ابن عبّاس كه آشناى به تفسير و تأويل آيات است، بر نمى‌تابد؛ چرا كه آگاهى از حقايق قرآن، بزرگترين مانع خودكامگى‌هاى او و حكومت اموى است و بهترين راه براى چنين هدفى، در جهل نگه‌داشتن مردم است؛ همان گونه كه سال‌ها مردم شام را در بى‌خبرى از حقيقت قرآن و اسلام نگه‌داشت و حدّاكثر استفاده را از ناآگاهى آنان در پيشبرد مقاصد خويش برد.

ب) ترويج مذهب جبر

معاويه براى پيشبرد اهداف خويش عقيده جبر را ميان مسلمانان ترويج مى‌كرد.

نقل شده است كه معاويه مى‌گفت: «عمل و كوشش هيچ نفعى ندارد، چون همه كارها به دست خداوند است». [2]

اين سخن معاويه نه از روى اعتقاد، بلكه براى تحميل خلافت خود بر مردم بود؛

[1]. احتجاج طبرسى، ج 2، ص 16 و بحارالانوار، ج 44، ص 124.

[2]. حياة الصحابة، ج 3، ص 529 (به نقل از تاريخ سياسى اسلام، ج 2، ص 410).