در شأن نزول آيه‌ «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدّاً» از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده است كه: نشان مى‌دهد نخستين بار اين آيه در مورد على عليه السلام نازل گرديده است، از جمله:

«علامه زمخشرى» در «كشاف»، «سبط ابن جوزى» در «تذكره»، گنجى شافعى»، «قرطبى» در تفسير مشهور خود، «محب الدين طبرى» در «ذخائر العقبى‌»، «نيشابورى» در تفسير معروف خود، «ابن صباغ مالكى» در «فصول المهمّه»، «سيوطى» در «درّ المنثور»، «هيثمى» در «صواعق المحرقه»، و «آلوسى» در «روح المعانى» را مى‌توان نام برد كه در ذيل به تعداى از احاديث رسيده اشاره مى‌كنيم:

1- «ثعلبى» در تفسير خود، از «برّاء بن عازب» چنين نقل مى‌كند: رسول خدا صلى الله عليه و آله به على عليه السلام فرمود:

قُلِ اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِى عِنْدَكَ عَهْداً، وَ اجْعَلْ لِى فِى قُلُوبِ الْمُؤْمِنِيْنَ مَوَدَّةً، فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعالى‌: إِنَّ الَّذِيْنَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدّاً:

«بگو خداوندا! براى من عهدى نزد خودت قرار ده، و در دل‌هاى مؤمنان مودت مرا بيفكن، در اين هنگام، آيه إِنَّ الَّذِيْنَ آمَنُوا ... نازل گرديد». [1]

عين همين عبارت يا با كمى اختلاف، در بسيارى از كتب ديگر آمده است.

2- در بسيارى از كتب اسلامى اين معنى از «ابن عباس» نقل شده كه، مى‌گويد:

نُزِّلَتْ فِى عَلِىِّ بْنِ أَبِيْطالِبٍ «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدّاً» قالَ:

مَحَبَّةً فِى قُلُوبِ الْمُؤْمِنِيْنَ:

يعنى: «آيه‌ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا ... درباره على بن ابيطالب عليه السلام نازل گرديده، و معنى آن اين است: خدا محبت او را در دل‌هاى مؤمنان قرار مى‌دهد». [2]

3- در كتاب «صواعق» از «محمّد بن حنفيه» در تفسير اين آيه، چنين نقل مى‌كند:

لايَبْقى‌ مُؤْمِنٌ إِلَّا وَ فِى قَلْبِهِ وُدٌّ لِعَلِىٍّ وَ لِأَهْلِبَيْتِهِ:

[1] طبق نقل، «احقاق الحق»، ج 3، ص 83 تا 86؛ «نور الثقلين»، ج 3، ص 363 و 364؛ «قرطبى»، ج 11، ص 161.

[2] «احقاق الحق»، ج 3، ص 83 تا 86؛ «بحار الانوار»، ج 35، ص 357؛ «الميزان»، ج 14، ص 115؛ «شواهد التنزيل» حاكم حسكانى، ج 1، ص 471 و 472؛ «درّ المنثور»، ج 4، ص 287.