و اگر هنوز آميزش نكرده باشند، بلافاصله مى‌تواند به اسلام برگردد و با ديگرى ازدواج كند، و اگر آميزش كرده باشند، صبر مى‌كند پس از پايان يافتن عدّه به اسلام بازمى‌گردد، سپس با شخص مورد نظرش ازدواج مى‌كند!» [1].

اين حيله، منفى و مذموم، و حقيقتا حيله زشتى است، و در واقع شبيه حيله‌اى است كه از بعضى از مسيحيان نقل مى‌كنند: «آنها طلاق را جايز نمى‌دانند، بدين جهت براى زنانى كه قصد جدايى از شوهرانشان را دارند، تنها يك راه وجود دارد، و آن ارتكاب زناست! چون معتقدند زن شوهردار اگر زنا كند، از شوهرش جدا مى‌شود!» [2].

هر دو حيله، منفى و مذموم، بلكه از زشت‌ترين حيله‌ها است. البتّه حيله‌هاى مثبت و منفى منحصر به موارد مذكور نيست؛ بلكه برخى از فقهاى عامّه بيش از سى صد حيله، در مباحث مختلف فقه ذكر كرده‌اند [3].

5- حيله در مصطلح فقها

«حيله» در مصطلح فقها عبارتست از:

«التوصل إلى أمر شرعي من طريق حلال أو حرام؛ رسيدن به يك مطلوب شرعى و هدف مشروع، چه اين كه راه رسيدن به آن، امر حلالى باشد، يا راه مذكور خود غير مشروع باشد، چنين چيزى حيله است».

[1]. المبسوط في فقه الاماميّه، جلد 5، صفحه 95.

[2]. قاموس كتاب مقدّس، صفحه 581.

[3]. المبسوط في فقه الاماميّه، جلد 5، صفحه 95.