خداوند بنى اسرائيل را از صيد ماهى در روز شنبه ممنوع كرد. از قضا در اين روز ماهيان بيشترى بر روى آب ظاهر مى‌شد! يهوديان به فكر حيله افتادند، از جمله حوضچه‌هايى در كنار ساحل ساختند، و راه آبى به سوى دريا باز كردند. صبح هنگام راه ورودى آب را باز مى‌كردند، آب و ماهى داخل حوضچه‌ها مى‌شد، و شب راه را مى‌بستند، تا ماهيان خارج نشوند، سپس در روز يك شنبه ماهيهاى مذكور را صيد مى‌كردند و مى‌گفتند:

«ما مخالفت فرمان خدا نكرده، و روز شنبه از آب ماهى نگرفته‌ايم!».

اين حيله منفى و مذموم است؛ زيرا خداوند يهوديان را به خاطر آن مجازات شديد نمود [1].

2- شيخ طوسى رضى اللّه عنه همچون ساير فقهاى اماميّه، در انتهاى كتاب طلاق مبسوط، بحث مشروحى پيرامون حيله‌هاى شرعى دارد، كه به زودى كلام ايشان را ذكر خواهيم كرد. از جمله حيله‌هاى منفى، كه ايشان از ابو حنيفه نقل كرده، حيله زير است:

«زنى نزد ابو حنيفه آمد و گفت: از شوهرم ناراحت هستم، از وى خوشم نمى‌آيد، مى‌خواهم از او جدا شوم، ولى او مرا طلاق نمى‌دهد.

آيا راهى براى جدايى از او وجود دارد؟

ابو حنيفه گفت: راهش اين است كه تو مرتد شوى، و از اسلام خارج گردى! زيرا زن اگر مرتد شود، عقد ازدواجش باطل مى‌شود،

[1]. شرح و تفسير اين حيله منفى را در كتاب «طرق فرار از ربا» مطالعه فرماييد.