ادّعا و اداى آن مايه مباهات بسيارى از زمامداران است، تا چه رسد به وجود عينى و خارجى‌اش؛ از نظر مفهوم در يك جمله خلاصه مى‌شود و آن اينكه:

در اين سيستم حكومت، تمام مردم از هر گروه و قشرى ظاهراً با آزادى كامل مى‌توانند به پاى صندوقهاى رأى رفته و نمايندگان واقعى خود را انتخاب كنند، و سرنوشت خويش را براى چند سال- تحت ضوابط خاصّى- به دست آنها بسپارند.

آنها نيز با تبادل نظر و مشورت ظاهراً آزادانه قوانين و مقرّراتى را كه به عقلشان حافظ منافع آن مردم است وضع و مقرّر مى‌كنند.

حال گاهى رئيس هيئت اجرايى وسيله اين نمايندگان انتخاب مى‌شود و گاهى مستقيماً بوسيله مردم كه «نخست وزير» يا «رئيس جمهورش» مى‌نامند.

عيوب حكومت دموكراسى‌

امّا با تمام امتيازاتى كه در اين طرز حكومت به چشم مى‌خورد، هنگامى كه به عمق و محصول نهايى‌اش مى‌انديشيم مى‌بينيم بر خلاف ظاهر زيبايش؛ چهره وحشتناكى دارد؛ زيرا:

1- استثمار گروهى- نخستين محصول اين نوع حكومت يعنى حكومت «اكثريّت‌ها»- با توجّه به اين كه اقلّيّتها هميشه نفرات محدود و ناچيزى نيستند كه بتوان در محاسبات گروهى آنها را ناديده گرفت-