اسم الکتاب : پيام امام امير المومنين(ع) المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 56
عظيمى از آن
در باره معارف اعتقادى، مبدأ و معاد، صفات خداوند، دلايل عظمت قرآن و پيامبر اسلام
(ص) و مانند آن است.
بخش ديگرى در
باره مواعظ و نصايح و درسهاى عبرت در زندگى امّتهاى پيشين و آيين كشوردارى و زندگى
اجتماعى و آداب جهاد و امثال آن است كه عموما مطالبى منطقى و مستدل يا قابل
استدلال است.
همان گونه كه
نوشتههاى فلاسفه بزرگ و علماى علوم مختلف و حتى اشعار نغز شعراى نامى و مانند آن
بدون نياز به سلسله سند مقبول است، در باره محتواى نهج البلاغه نيز به همين دليل و
به طريق اولى مشكلى نداريم، در واقع دلايل آنها با خود آنهاست و به قول معروف
«قضايا قياساتها معها»! تنها بخش كوچكى از نهج البلاغه است كه از احكام فرعيّه
تعبّديّه سخن مىگويد. اگر مسأله سند مطرح باشد تنها در اين قسمت است كه قطعا يك
عشر نهج البلاغه را نيز تشكيل نمىدهد بنا بر اين سر و صداهاى مربوط به اسناد نهج
البلاغه بسيار كم رنگ و كم اثر است.
2- نكته ديگر
اين كه اگر معيارهاى حجيّت سند را براى نهج البلاغه بخواهيم، از اين نظر نيز مشكلى
در كار نيست، زيرا براى پذيرش حديث و روايت- آن گونه كه در علم اصول تحقيق شده-
معيار اصلى وثوق و اعتماد و اطمينان به روايت است كه از طرق مختلف ممكن است به
وجود آيد، گاه سلسله سند با راويان مورد اعتماد، سبب وثوق به روايت مىشود و گاه
كثرت و تعدّد روايت- آن هم در كتب معتبر و مشهور- چنين اعتمادى را حاصل مىكند و
گاه محتوا آن قدر بلند و عميق و والاست كه گواهى مىدهد تنها از فكر پيامبر (ص) يا
امام معصومى تراوش كرده است و همين سبب اعتماد ما به چنين روايتى مىشود.
نظير اين
مسأله را در باره صحيفه سجّاديه (علاوه بر اسناد معتبرى كه براى آن ذكر كردهاند)
يعنى دعاهاى بسيار بلند، با برترين محتوا و عاليترين مضمون كه از
اسم الکتاب : پيام امام امير المومنين(ع) المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 56