در جمله سوّم، وضع جامعه جاهلى را به شبهاى تاريك ماه و محاق (با توجّه به اين كه سرار به معناى شبهايى است كه ماه مطلقا در آن نمى‌درخشد) تشبيه كرده و مى‌فرمايد: «به وسيله پيامبر و خاندان او پرده‌هاى تاريكى شكافته شد و داخل در فجر و صبح سعادت شديد».

در واقع اين تعبيرات از سرچشمه قرآن گرفته شده كه اسلام و ايمان و وحى الهى را تشبيه به نور كرده، گاه مى‌فرمايد: «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ»، خداوند ولىّ و سرپرست كسانى است كه ايمان آوردند و آنها را از تاريكيها به سوى نور بيرون مى‌برد» [1] و در جايى ديگر مى‌فرمايد: «قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِينٌ يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ وَ يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ»، به يقين از سوى خداوند نور و كتاب آشكارى به سوى شما آمد و خداوند به بركت آن، كسانى را كه از خشنودى او پيروى كنند به راههاى سلامت هدايت مى‌كند و به اذن خود از تاريكيها به سوى روشنايى مى‌برد» [2] و گاه مى‌فرمايد:

«وَ إِنَّهُ لَذِكْرٌ لَكَ». [3] سپس امام (ع) به عنوان نكوهش از كسانى كه گوش شنوا ندارند و تعريف و تقدير از افراد واقع‌بين و آگاه، مى‌افزايد: «كر باد! گوشى كه نداى بلند پند و اندرز را درك نكند» (وقر سمع لم يفقه الواعية).

واژه «وقر» هم در مورد كرى به كار مى‌رود و هم سنگينى گوش، و منظور از «واعية» فريادهاى بلند است و اشاره به آيات صريح و كوبنده قرآن در مسائل مهمّ اعتقادى و عملى و اخلاقى و همچنين سنّت آشكار پيامبر اسلام (ص). و تعبير به «لم يفقه، درك نكرده» به جاى «لم يسمع، نشنيده است» به خاطر اين است كه تنها

[1] سوره بقره، آيه 257.

[2] سوره مائده، آيات 15 و 16.

[3] سوره زخرف، آيه 44.