مسئله ساده‌اى است كه در كمترين هجوم نيز واقع مى‌شود و نمى‌تواند بيان گويايى براى آن هجوم عظيم باشد، اين معنى بعيد به نظر مى‌رسد.

از آن بعيدتر تفسير سوّمى است كه بعضى براى آن ذكر كرده و به معناى دو استخوان دست دانسته‌اند، زيرا استخوانهاى دست- چه بازو باشد و چه ساعد- معمولا پايمال نمى‌شود، تنها در صورتى پايمال مى‌شود كه انسان به زمين بيفتد و زير دست و پا قرار گيرد.

تشبيه به «ربيضة الغنم، گوسفندانى كه در آغل جمع شده‌اند» اشاره به نادانى مردم نيست آن گونه كه بعضى از شارحان پنداشته‌اند، بلكه اشاره به همان نكته‌اى است كه در بالا آورديم كه گوسفندان به هنگام هجوم گرگ، اطراف چوپان را مى‌گيرند همانند زمانى كه در آغل جمع مى‌شوند. مسلمانانى كه به خاطر گرگان عصر خليفه سوّم، هر كدام به سويى پراكنده شده بودند و رشته وحدت در ميان آنان كاملا گسسته بود، وجود امام (ع) را حلقه اتّصالى در ميان خود قرار داده، همگى با شور و اشتياق فراوان، گرد او جمع شدند و احساس آرامش مى‌كردند.

ولى متأسفانه اين شور و اشتياق ادامه نيافت و هنگامى كه مردم در بوته آزمايش و امتحان قرار گرفتند، گروهى نتوانستند به خوبى از عهده اين امتحان برآيند، لذا امام (ع) در ادامه اين سخن مى‌فرمايد: «ولى هنگامى كه قيام به امر خلافت كردم جمعى پيمان خود را شكستند و گروهى (به بهانه‌هاى واهى سر از اطاعتم پيچيدند و) از دين خدا بيرون پريدند و دسته ديگرى راه ظلم و طغيان را پيش گرفتند و از اطاعت حقّ برتافتند» (فلمّا نهضت بالامر نكثت طائفة، و مرقت‌ [1]

[1] «مرق» از ماده «مروق» (بر وزن غروب) به معناى خارج شدن از چيزى است و هنگامى كه در مورد تير به كار مى‌رود- به گفته صحاح اللّغة و لسان العرب- مفهومش آن است كه از هدف بگذرد و به آن طرف اصابت كند و به همين دليل «خوارج» را «مارقين» ناميده‌اند زيرا آنها افرادى بسيار افراطى و خشك و متعصّب و لجوج بودند كه از امير مؤمنان على (ع) مسلمان‌تر شدند!!