اسم الکتاب : پيام امام امير المومنين(ع) المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 365
در واقع امام (ع) با سه جمله، وضع خليفه سوم و پايان عمر او را ترسيم كرده
است:
در جمله اوّل مىفرمايد: سوابقى را كه براى خود، از نظر توده مردم فراهم آورده
بود و گروهى او را به زهد و قدس مىشناختند از ميان برد و حركت دنياپرستانه اعوان
و ياران او، همه آن رشتهها را پنبه كردند.
در جمله دوّم نشان مىدهد كه: اعمال او زودتر از آنچه انتظار مىرفت ضربه كارى
بر او وارد كرد و كار او را ساخت.
در جمله سوّم بيان مىكند كه شكمخوارگىها، بار او را سنگين كرد به گونه اى
كه نتوانست بر روى پا بماند و به صورت بر زمين افتاد. در واقع با اين سه جمله درس
عبرت مهمّى براى همه زمامداران و مديران جامعه بيان شده است كه اگر از موقعيّت خود
سوء استفاده كرده و به دنيا اقبال كنند سوابق حسنه آنها از ميان مىرود و افكار
عمومى به سرعت بر ضدّ آنها بسيج مىشود و دنياپرستى مايه سقوط سريع آنان مىگردد.
اين نكته نيز حائز اهميّت است كه همان چيزى كه عامل پيدايش خلافت عثمان شد
عامل نابودى او گشت. افرادى مانند «سعد وقاص» و «عبد الرحمن بن عوف» و «طلحه» (بنا
بر اين كه طلحه در شورا حضور داشته) به خاطر رسيدن به مال و منال دنيا به او رأى
دادند و او را بر سر كار آوردند و همين مسأله گسترش يافت و حكومت عثمان مقبوليّت
خود را در افكار عمومى از دست داد و در نتيجه شورش مردم، سقوط كرد.
بعضى از شارحان نهج البلاغه جمله «انتكث عليه
فتله» را به معنى در هم ريختن تدابيرى دانستهاند كه
او براى تشكيل حكومتش به كار گرفته بود و ممكن است سپردن كارها به دست بستگانش،
يكى از آن تدابير براى محكم كارى بوده باشد ولى همين امر نتيجه معكوس داد و
رشتهها را پنبه كرد و مردم را بر ضدّ او شوراند.
اسم الکتاب : پيام امام امير المومنين(ع) المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 365