از آن را در ذيل از نظر مىگذرانيم:
1- در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مىخوانيم:
«ثَلاتٌ لايَغُّلُ عَلَيْهِنَّ قَلْبُ رَجُلٍ مُسْلمٍ اخْلاصُ الْعَمَلِ للَّهِ عَزَّوَجَلَّ و النَّصيحَةُ لِائِمَّةِ الْمُسْلِمينَ وَ اللُّزُومِ لِجَماعَتِهِمْ؛
سه چيز است كه قلب هيچ مسلمانى نبايد درباره آن خيانت كند (و همه مسلمين بايد آن را رعايت كنند):
خالص كردن عمل براى خدا، و خيرخواهى براى پيشوايان اسلام و ملازمت جماعت مسلمين و جدا نشدن از آن.» [1]
2- در حديث ديگرى از آن حضرت مىخوانيم كه اخلاص از اسرار الهى است:
«الْاخلاصُ سِرٌّ مِنْ اسْرارِى اسْتَوْدِعُهُ قَلْبَ مَنْ احْبَبْتُهُ مِنْ عِبادى؛
اخلاص يكى زا اسرار من است و آن را در قلب هر كس از بندگانم را كه دوست بدارم به وديعه مىگذارم.» [2]
3- امير مؤمنان على عليه السلام مىفرمايد:
«الْاخلاصُ اشرَفُ نِهايَةٍ؛
اخلاص با ارزشترين مقامى است كه انسان به آن مىرسد.» [3]
4- و در تعبير بلند ديگر مىفرمايد:
«الْاخلاصُ اعْلَى الْايْمانِ؛
اخلاص برترين مقام ايمان است.» [4]
5- و در تعبير پرمعناى ديگرى از همان امام مىخوانيم:
«فى اخْلاصِ الاعْمالِ تَنافَسَ اولوُا النُّهى وَ الْالْبابِ؛
رقابت عاقلان و انديشمندان با يكديگر در اخلاص عمل است.» [5]
6- اين مسأله تا آنجا اهمّيّت دارد كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله تفاوت مقامات مؤمنان را در تفاوت درجات اخلاص مىشمرد و مىفرمايد:
«بِالْاخلاصِ تَتَفاضَلُ مَراتِبُ الْمُؤْمِنِينَ» [6]
7- اميرمؤمنان على عليه السلام نيز آخرين مرحله يقين را اخلاص معرّفى مىكند و مىفرمايد:
«غايَةُ الْيَقِيْنِ الْاخْلاصُ» [7]
8- اخلاص بقدرى اهمّيّت دارد كه مقدار مختصرى از عمل كه با آن باشد سبب
[1]. محجّة البيضاء، جلد 8، صفحه 125- حديث بطور كامل در خصال شيخ صدوق، باب الثّلاثه، صفحه 167، نيز آمده است
[2]. محجّة البيضاء، جلد 8، صفحه 125
[3]. تصنيف الغرر، صفحه 197، رقم 3894
[4]. غرر الحكم، جلد 1، صفحه 30
[5]. غرر الحكم، جلد 2، صفحه 513
[6]. ميزان الحكمه، ماده خلص جلد 1، صفحه 754
[7]. غرر الحكم، جلد 2، صفحه 503