نجات انسان مى‌گردد، چنان كه در حديث رسول خدا صلى الله عليه و آله آمده است:

«اخْلِصْ قَلبَكَ يَكْفِكَ القَليلُ مِنَ الْعَمَلِ» [1]

9- اخلاص تا آن حد اهمّيّت دارد كه على عليه السلام آن را عبادت مقرّبان درگاه خدا مى‌شمرد، و مى‌گويد:

«الْاخُلاصُ عِبادَةُ الْمُقَرَّبينَ.» [2]

10- اين بحث دامنه‌دار را با حديث جالب ديگرى از على عليه السلام به پايان مى‌بريم كه فرمود:

«طُوبى‌ لِمَنْ اخْلَصَ للَّهِ الْعِبادَةَ وَ الدُّعاءَ وَلَمْ يَشْغَلْ قَلْبَهُ بِما تَرى‌ عَيْناهُ، وَ لَمْ يَنْسَ ذِكرَ اللَّه بِما تَسْمَعُ اذُناهُ وَ لَمْ يَحْزَنْ صَدْرُهُ بِما اعْطِىَ غَيْرَهُ؛

خوشا به حال كسى كه عبادت و دعايش را براى خدا خالص كند، و قلب خود را به آنچه مى‌بيند مشغول ندارد، و ياد خدا را با آنچه مى‌شنود، به فراموشى نسپرد، درونش به خاطر نعمتهايى كه به ديگران داده شده است، غمگين نشود.» [3]

حقيقت اخلاص‌

مرحوم فيض كاشانى در محجّةالبيضاء در اين زمينه چنين مى‌نويسد: «حقيقت اخلاص آن است كه نيّت انسان از هرگونه شرك خفى و جلىّ پاك باشد»، قرآن مجيد مى‌فرمايد:

وَ انَّ لَكُمْ فِى الْانْعامِ لَعِبْرَةً نُسْقيكُمْ مِمَّا فى بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَناً خالِصاً سائِغاً لِلشّارِبِيْنَ؛

در وجود چهارپايان براى شما درسهاى عبرتى است، چرا كه از درون شكم آنها، از ميان غذاهاى هضم شده و خون، شير خالص و گوارا به شما مى‌نوشانيم. [4]

«شير خالص آن است كه نه رگه‌هاى خون در آن باشد، و نه اثرى از آلودگى درون شكم و نه غير آن، صاف و پاك و بدون غلّ و غش باشد؛ نيّت و عمل خالص نيز همان گونه است، بايد هيچ انگيزه‌اى جز انگيزه الهى بر آن حاكم نگردد.» [5]

در روايات اسلامى نيز تعبيرات بسيار لطيفى درباره حقيقت اخلاص و نشانه‌هاى‌

[1]. بحارالانوار، جلد 70، صفحه 175 ذيل حديث 15

[2]. غرر الحكم، جلد 1، صفحه 25 (رقم 718)

[3]. اصول كافى، جلد، صفحه 16

[4]. سوره نحل، آيه 66

[5]. المحجّة البيضاء، جلد 8، صفحه 128 (باتلخيص)