4. الإحتجاج‌، از ابو منصور احمد بن على طَبَرِسى.

جنبش ترجمه، بخصوص در عرصه احاديث و آثار مربوط به اهل بيت عليهم السلام، به راه خود ادامه داد تا اين كه در دوره ملّا محمّد تقى مجلسى اوّل، رواج چشمگيرى يافت و شكوفايى ويژه‌اى پيدا كرد و توسّط فرزندش ملّا محمّد باقر مجلسى دوم به اوج رسيد.

تأليفات فارسى اين دو دانشمند بزرگ كه به طور عمده، ترجمه احاديث اهل بيت عليهم السلام است، شاهد اين مدّعاست. البته دانشمندان ديگر شيعه، از جمله سيّد على بن محمّد بن اسد اللَّه امامى (م ح 1130 ق)، محمّد هادى بن محمّد صالح مازندرانى، معروف به هادى مترجم (م ح 1120 ق) و محمّد بن حسين خوانسارى (آقا جمال) (م 1125 ق)، در عرصه ترجمه روايات اهل بيت عصمت و طهارت، اهتمام ويژه‌اى از خود نشان دادند كه آثار ايشان در ترجمه حديث، خواهد آمد. بدين ترتيب با ترجمه احاديث اهل بيت، عموم فارسى زبانان از اين آبشخور جانفزا، بهره‌مند شدند.

نكته‌اى كه توجّه به آن مهم است اين كه با روى كار آمدن حكومت قاجار، بيشتر توجّه مترجمان به آثار و نگارش‌هاى تمدّن و تفكّر غرب، معطوف گرديد.[1]

به هر حال، سهمى كه دانشمندان دو قرن دوازدهم و سيزدهم هجرى در مسير ترجمه حديث داشته‌اند، قابل توجّه و شايسته تحسين است. موارد زير از جمله اين آثار با ارزش است.

قرن دوازدهم‌

1. ترجمه الجنّة الواقية و الجنة الباقية، از عبد العالى بن محمّد مقيم فريدنى خوانسارى (م بعد از 1116 ق). وى از مترجمان، مدرّسان و مصنّفان شيعه در اوايل قرن دوازدهم هجرى است و ترجمه او تحت اللفظى و نيكوست. ترجمه المصباح‌

[1]. رك: فهرست كتاب‌هاى فارسى شده چاپى، ج 1، ص 18( مقدمه).