داشت، فرمود كه شب هنگام كه نماز تمام مى‌شود، نخست خانم‌ها از مسجد خارج شوند و بعد، مردها. پس مى‌بينيم كه در روزگار پيامبر صلى الله عليه و آله نيز زنان در كنار مردان، در صحنه‌هاى اجتماعى از جمله مساجد، و حتّى ساعتى از شبْ گذشته، حضور دارند.

راهنمايى‌هايى كه در آيات و روايات، براى نگاه داشتن حريم توسط دختر و پسر و زن و مرد، در ارتباطات و روابط اجتماعى بيان شده است، بيانگر اين حقيقت است كه از نظر روانى- تربيتى، رها كردن دختر و پسر در فضاى جذّابيت و كشش متقابل در مناسبات و روابط، سخت زيانبار است و حتّى پُل يا گردنه‌اى است كه پهلوان‌ها نيز در آن مى‌لغزند. با اين مبنا، دعوت به روابط آزادتر و كسب تجربه از خلال آنها، خدمتى به جوانان محسوب نمى‌شود؛ بلكه آنها را از رسيدن به آرامش و ثبات از طريق تشكيل خانواده و وفادارى به آن، دورتر مى‌سازد.

تجربه تاريخى بشر

آنچه اسلام به صورت يك توصيه اخلاقى به جوامع انسانى عرضه مى‌دارد، اين است كه اجتماع، تا حدّ ممكن، بايد غيرمختلط باشد. در مدينة النبى، شرايطى فراهم گرديد كه روح آدم‌ها بال و پر گرفت و جوانان، در جوّى سرشار از آگاهى و مسئوليّت، با داشتن فرصت انتخاب و حقّ ارضاى طبيعت و كنترل غرايز، رشد كردند و خويشتندارى و عفاف، زمينه‌ساز ظهور چهره‌هاى فكرى و معنوى برجسته‌اى در ميان آنان گرديد.

در شرايط مساعد فكرى- معنوى‌اى كه حريم دختر و پسر رعايت شود و جوان، مجال انديشيدن و انگيزه و امكان به كمال رسيدن داشته باشد، گل‌هاى زيبايى همچون يوسف عليه السلام و مريم عليها السلام مى‌رويند؛ امّا در جوامع به اصطلاح‌