تاريخى‌اى كه در كتاب ابن حمزه ذكر شده، مورد تأييد است.

در مورد اساتيد وى، تنها از نام يك تن به نام ابو جعفر محمّد بن حسن شوهانى خبر داريم.[1] منتجب الدين در اشاره به شوهانى، تنها به اقامت وى در مشهد اشاره نموده و او را به عنوان عالمى امامى توصيف كرده است.[2] از رواتى كه شوهانى از آنها نقل حديث كرده و احتمالًا شيوخ اجازه وى بوده‌اند، به ابوعلى حسن بن محمّد طوسى و ابوالفاء عبد الجبّار بن على مقرى مى‌توان اشاره كرد.[3] بر اساس اين مطالب مى‌توان ابن حمزه را از شاگردانِ با واسطه مكتب شيخ طوسى دانست.

الثاقب فى المناقب‌[4]

اثر حديثى اين عالم امامى، كتابى در بيان فضايل اهل بيت عليهم السلام با نام‌ الثاقب فى المناقب‌ است. اين كتاب به كوشش نبيل رضا علوان، بر اساس شش نسخه خطّى در سال 1412 ق، در قم، منتشر شده است. ابن حمزه، خود در آغاز كتاب، به اين نام تصريح كرده است.[5] منتجب الدين، اين كتاب را با عنوان‌ المعجزات‌ معرفى كرده است. اين كتاب، بيان معجزات اهل بيت به ترتيب امامتشان است.

مهم‌ترين اهمّيت اين كتاب، در استفاده از برخى كتاب‌هاى قديمى امامى است كه از آنها جز نامشان اطلاعى در دست نيست. بخش‌هاى مفصّلى از اين كتاب، برگرفته از آثار صدوق (به عنوان مثال، بخش مربوط به امام دوازدهم آن، مبتنى بر كتاب‌

[1]. ابن حمزه در الثاقب به شاگردىِ خود نزد شوهانى اشاره كرده است( ر. ك: الثاقب فى المناقب، ص 127 و 369).

[2]. ر. ك: الفهرست، منتجب الدين، ص 165.

[3]. ر. ك: مناقب آل أبى طالب، ج 1، ص 11؛ رياض العلماء، ج 5، ص 65. همچنين ابن حمزه از شيوخ فخّار بن‌معد موسوى( م 630 ق) مؤلّف الحجّة الذاهب إلى تكفير أبى طالب نيز بوده است( ر. ك: بحار الأنوار، ج 108، ص 76).

[4]. علّامه در اجازه مشهور خود به بنو زهره، از اين كتاب، نام برده و گفته كه كتاب را به واسطه پدرش، از مهذّب الدين حسين بن رده نيلى، از مصنّف روايت مى‌كند( ر. ك: بحار الأنوار، ج 104، ص 86).

[5]. ر. ك: الثاقب فى المناقب، ص 36.