برخى، مذهب حسن بن زيد و ناصر اطروش را زيدى‌[1] و برخى امامى گفته‌اند.

نجاشى (م 450 ق) ناصر اطروش را معتقد به امامت دانسته، براى او درخواست رحمت كرده و افزون بر اين، دو كتاب با عنوان‌ الإمامة و أنساب الأئمة و مواليدهم إلى صاحب الأمر عليهم السلام‌ به او نسبت داده است.[2] بر پايه برخى گزارش‌ها، شيخ بهايى (م 1031 ق)، ميرزا عبد اللَّه افندى (م 1130 ق) و سيّد محمّد باقر خوانسارى (م 1313 ق) نيز جانب امامى بودن آن دو را گرفته‌اند.[3] دولت آل بويه را سه برادر به نام‌هاى على، حسن و احمد تشكيل دادند. خليفه عباسى آنان را به ترتيب، «عماد الدوله»، «ركن الدوله» و «مُعزّ الدوله» لقب داد.[4] عماد الدوله در فارس و كرمان، ركن الدوله در رى و اصفهان، و معزّ الدوله در بغداد، هر كدام يك دولت زير نظر خليفه تشكيل دادند.[5] اين سه برادر، سرانجام دولتى مستقل ايجاد كردند و يك‌پارچگى را به بخش‌هاى بسيارى از سرزمين اسلامى باز گرداندند.[6] آل بويه گرايش شيعى داشتند؛ اگرچه قرائت آنان از تشيّع، دانسته نيست.

برخى قراين، مى‌تواند بر گرايش زيدى آنان و شمارى نيز بر گرايش امامى آنان گواهى دهند؛ اگرچه قرائن گونه دوم، پر شمارتر و نيز گوياتر به نظر مى‌رسند.

اصالت ديلمى آنان- كه گويا در ديلم و شمال ايران، قرائت زيدى، غالب بود[7]- و نيز عيادت ابو عبد اللَّه بصرى زيدى معتزلى از معزّ الدوله و تلقين آداب دينى‌

[1]. همان جا، نيز، ر. ك: معجم البلدان، ج 3، ص 375؛ تاريخ ايران از اسلام تا سلاجقه، ص 181- 182؛ آل بويه‌نخستين سلسله قدرتمند شيعه، ص 62- 63.

[2]. رجال النجاشى، ص 57- 58.

[3]. تاريخ تشيّع در ايران، ص 217.

[4]. تاريخ ابن خلدون، ج 4، ص 434.

[5]. همان، ج 4، ص 426.

[6]. همان، ج 4، ص 420. درباره آل بويه، ر. ك: تاريخ گزيده، ص 408- 425؛ تاريخ ايران از اسلام تا سلاجقه، ص 219- 262.

[7]. تاريخ ايران از اسلام تا سلاجقه، ص 248.