33. ابوالمفضّل شيبانى (م 387 ق)

محمّد بن عبد اللَّه بن محمّد بن عبيد اللَّه بن بهلول بن مطلّب شيبانى، مكنى به ابو المفضّل؛ محدّث. به گزارش مصادر اهل سنّت، ابو المفضّل شيبانى در سال 297- 306 ق، زاده شد و در 387 ق، درگذشت.[1] وى اهل كوفه بود و پس از سفر به مصر و شام،[2] در بغداد رحل اقامت افكند.[3] او از مشايخ حديث شيعه و اهل سنّت، استماع حديث كرد.[4] نجاشى (م 450 ق) وى را ملاقات كرد؛ ولى نه او و نه شيخ طوسى، بدون واسطه، از ابو المفضّل روايت نكرده‌اند.[5] ابو مفضّل شيبانى، كثير الرواية[6] و كثير السفر بود[7] و مشايخ حديث بسيارى را ملاقات كرد.[8] به جهت اين كثرت، يكى از شاگردان او به نام محمّد بن على بن يعقوب، معروف به ابو الفرج قنّاتى، كتابى مستقل با عنوان‌ معجم رجال أبى المفضّل‌ در شرح حال مشايخ او نگاشت.[9] ابو المفضّل شيبانى، تنها طريق يا يكى از طرق كتاب‌ أشعثيات،[10] صحيفه سجّاديه،[11] مصباح الهداية،[12] و به قولى كتاب‌هاى شلمغانى‌[13] و كتاب‌هاى عيّاشى‌[14] بود. با اين‌

[1]. تاريخ بغداد، ج 3، ص 87؛ ميزان الاعتدال، ج 3، ص 608.

[2]. ميزان الاعتدال، همان جا.

[3]. تاريخ بغداد، همان جا.

[4]. تاريخ بغداد، همان جا؛ ميزان الاعتدال، همان جا.

[5]. رجال النجاشى، ص 232؛ الفهرست، طوسى، ص 61، 64؛ الامالى و المجالس، ج 1، ص 317- 339؛ خاتمةمستدرك الوسائل، ج 3، ص 187.

[6]. الفهرست، طوسى، ص 216.

[7]. رجال النجاشى، همان جا.

[8]. الذريعة، ج 2، ص 315.

[9]. الذريعة، همان جا.

[10]. اشعثيات، ص 248؛ فلاح السائل، ص 284.

[11]. الذريعة، ج 2، ص 225.

[12]. بحار الأنوار، ج 1، ص 32.

[13]. الذريعة، ج 2، ص 358.

[14]. رجال الطوسى، ص 418.