ر. ك: ج 1، ص 489 (تأثير زكام و عطسه در پيشگيرى از بيمارى‌هاى پوستى). ص 505 (تأثير زكام در پيشگيرى از جذام).

5/ 7 آنچه انسان را از زكام حفظ مى‌كند

528. امام رضا عليه السلام: هر كس مى‌خواهد در همه زمستان از زكام ايمن بماند، هر روز، سه لقمه عسل با موم آن بخورد... و نرگس ببويد؛ چرا كه از زكام، ايمنى مى‌دهد. سياه‌دانه نيز چنين است.

امّا اگر زكام در تابستان پيش آيد، در هر روز، يك خيار بخورد و از نشستن در آفتاب، خوددارى ورزد.

5/ 8 آنچه براى درمان زكام، سودمند است‌

529. امام صادق عليه السلام: پنبه‌اى را به روغن بنفشه آغشته مى‌كنى و به هنگام خفتن در نشيمنگاهت مى‌گذارى. به خواست خداوند، براى زكام، سودمند است.

530. طبّ الأئمّة عليهم السلام‌ به نقل از ابراهيم بن ابى يحيى، از امام صادق عليه السلام: از زكام نزد امام عليه السلام اظهار ناراحتى كردم. فرمود: «كرده‌اى از كرده‌هاى خداوند، و سربازى از سربازان خداست كه خداوند، آن را به پيكار با بيمارانى در تن تو برانگيخته، تا آن را از جاى بركَنَد. پس چون آن را از ميانْ بركَنْد، بر تو باد

به وزن يك دانگ‌[1] شونيز و نيم دانگ كُندُس،[2] كه آرد گردد و به بينى رانده شود. اين كار، زكام را از ميان مى‌بَرَد. اگر هم مى‌توانى هيچ درمانى برايش به كارنگيرى، اين كار را بكن؛ چرا كه آن، منافعى بسيار دارد.

[1] معناى اين واژه در ج 1، ص 291 آمد.

[2] كُندُس يا كُندُش، نام فارسى يك گياه است. همين نام به زبان عربى نيز درآمده و مؤلّف، درباره آن از فيروزآبادى چنين نقل كرده است: كُندس: ريشه‌هاى گياهى است كه درونش زرد و لايه بيرونش سياه است. چون به صورت گَرد درآيد و در بينى دمانده شود، شخص به عطسه مى‌آيد، چشمان خسته، فروغ تازه مى‌يابد و شبْ كورى از ميان مى‌رود.