2745.امام رضا عليه السلام : كسى كه خدا را با تشبيه كردن ذاتش بشناسد ، در واقع ، خدا را نشناخته است و كسى كه در صدد رسيدن به كُنه او برآيد ، در حقيقت ، او را يكتا ندانسته است و كسى كه برايش مانند دانَد ، به حقيقت او نرسيده است و كسى كه برايش نهايت بينگارد ، او را تصديق نكرده است .

2746.الكافى ـ به نقل از امام رضا عليه السلام ـ: خدا ـ جلّ جلاله ـ يكتاست و يكتايى جز او نيست ، و گوناگونى و تفاوت و فزونى و كاستى ، در او راه ندارد .

2 / 2

مرتبه دوم : توحيد در صفات

توحيد صفاتى ، يعنى نفى صفات زايد بر ذات از خداوند و اين مطلب ، ملازم با توحيد ذاتى است ؛ زيرا بر اساس توحيد ذاتى ، خداى متعال ، مركّب از اجزا نيست و پذيرش صفات زايد بر ذات ، مستلزم مركّب بودن خداى متعال از ذات و صفات است . توحيد صفاتى ، متعلّق به صفات ذات است ، نه صفات فعل . به سخن ديگر ، صفات ذاتى ، مانند علم و قدرت ، عين ذات خداى متعال هستند ؛ امّا صفات فعل ، مانند اراده و كلام ، از افعال او و حادث هستند . برخى محقّقان ، توحيد صفاتى را به معناى توحيد خداى سبحان در صفات كمالى گرفته اند [1] و اين نظر ، برآمده از برخى احاديث است ، مانند : كُلُّ عَزيزٍ غَيرَهُ ذَليلٌ ، وكُلُّ قَوِيٍّ غَيرَهُ ضَعيفٌ ، وكُلُّ مالِكٍ غَيرَهُ مَملوكٌ ... . [2] هر عزيزى غير از او خوار ، هر نيرومندى جز او ناتوان ، و هر مالكى غير از او مملوك است . . . . اين معنا از توحيد صفاتى وصفات متعلّق به آن را در ذيل «توحيدذاتى» آورديم.