متشابه (قرآن)

متشابه (قرآن)

(يکى از اوصاف قرآن)

«متشابه» يکى از اسامى و صفات قرآن است؛ چنان‌که مى‌فرمايد:((اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُّتَشَابِهًا) ؛ «خداوند بهترين سخن را در هيأت کتابى همگون و مکرر فرو فرستاد» (زمر// 23). )

«متشابه» از ماده «شبه» به معناى همانند است؛ يعنى چيزى که قسمت‌هاى مختلف آن شبيه هم باشند.

درباره سبب اطلاق «متشابه» براى قرآن وجوهى ذکر کرده‌اند:

1. به لحاظ همانندى آيات قرآن: اين همانندى به دو گونه است:

أ) همانندى ظاهرى: چون همه آيات آن از نظر حسن نظم و زيبايى الفاظ و بلندى معانى، همانند هم و در حد اعجاز است.

ب) همانندى معنوى: زيرا تضاد و مخالفتى ميان مفاهيم قرآن نيست؛ بلکه همه با هم تناسب و هماهنگى و هدف واحدى دارند.

2. قرآن از نظر زيبايى و لطافت معانى و معارف سازنده، مشابه ديگر کتاب‌هاى آسمانى انبياى گذشته، بلکه جامع‌تر و کامل‌تر و سودمندتر از آن‌ها است.

3. برخى از آيات در بدو نظر پيچيده و متضمن معانى و احتمال‌هاى متعدد است؛ ولى با توجه به آيات محکم و با کمک احاديث و اخبار، معناى آيات و تفسير آن براى عالمان دين (راسخان در علم) روشن مى‌شود.