«غيبت كردن و بدگويى نمودن پشت سر مردم، آخرين تلاش يك شخص ناتوان و عاجز است».

انگيزه هاى غيبت

يكى از علل و انگيزه هاى غيبت، همان رشك و حسد انسان بر شخص ديگر است كه در نبود او بدگويى مى كند، زيرا موقعيت و شخصيت او موجب ناراحتى وى گرديده، و از اين طريق مى خواهد از مقام و عنوان او بكاهد.

امام صادق(عليه السلام) در كلامى كه به فضل بن عمر فرموده به اين انگيزه اشاره مى فرمايد:

«مَنْ رَوى على مُؤْمِن روايةً يُريدُ بِها شَينَهُ وَهَدْمَ مُروؤتَه لِيُسْقِطَهُ مِنْ أعْيُنِ النّاسِ، أخْرَجَهُ اللّهُ مِنْ وِلايَتِهِ إلى وِلايةِ الشَّيْطانِ;[1]

هركس از مسلمانى، به منظور عيب جويى و ريختن آبروى او سخنى نقل كند تا او را در انظار مردم خوار و موهون سازد، خداوند او را از ولايت خويش بيرون رانده و شيطان را بر او مسلط مى سازد.»

امام صادق(عليه السلام) در اين روايت به يكى از انگيزه هاى غيبت كه همان رشك بردن بر موقعيتى است كه افراد در اجتماع دارند، اشاره مى نمايد.

گاهى خشم و غضب، و احياناً نخوت و خودخواهى، انسان را به اين رذيله اخلاقى سوق مى دهد.

و در روايتى، نخست از حسد و خشم و سپس از غيبت تهى شده است; شايد مقصود از اين ترتيب، توضيح اين نكته باشد كه «حسد» و «خشم» دو عامل و دو انگيزه براى غيبت است; چنان كه مى فرمايد: